چکیده: این پژوهش به بررسی رابطه دو زبانه و یک زبانه با یادگیری زبان انگلیسی در میان دانش آموزان پسر پایه سوم مقطع راهنمایی با کنترل سه متغیر فردی(هوش)، خانوادگی وآموزشگاهی می پردازد. در این پژوهش200 دانش آموز پایه سوم مقطع راهنمایی(نیمی عرب زبان ونیمی فارسی زبان)از مدارس ناحیه چهار اهواز به طور تصادفی خوشه ای انتخاب شدند.برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته،آزمون هوشی ریون وامتحان معلم ساخته پایانی برای متغیرهای کنترل و یادگیری زبان انگلیسی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد بیشترین همبستگی ساده بین یادگیری زبان انگلیسی دانش آموز با تدریس شاگردمحور بدست آمده است.دراین پژوهش به جز متغیر های درسی محور و ترتیب تولد،بقیه متغیرها با یادگیری زبان انگلیسی رابطه داشته اند بخصوص متغیر دو زبانگی،تدریس شاگردمحور،موقعیت اقتصادی،فرهنگی خانواده،وضعیت مطلوب آموزشگاهی،تحصیلات معلم وهوش دانش آموز در معادله رگریسون مؤثر بوده اند.این متغیرها حدود 88 درصد واریانس یادگیری زبان انگلیسی را تبیین می کنند. با کنترل متغیرهای فردی،نمره زبان با دو زبانگی همبستگی معنی داری بدست آمد:( r = 47، 050/0α<). بدین ترتیب دو زبانگی بعد از کنترل برخی متغیرهای مربوط به دانش آموزان از قبیل هوش،خانواده،وضعیت، مدرسه معلم وتدریس شاگردمحور،می تواند 25درصد واریانس یادگیری زبان انگلیسی را تبیین کند که در سطح آلفای ( 05/0α<) معنی دار است.به طور کلی بعد از کنترل یا خنثی کردن متغیرهای خانوادگی،فردی وآموزشگاهی،دانش آموز دو زبانه ویک زبانه دریادگیری زبان انگلیسی با هم تفاوت معنی داری دارند.(یعنی دانش آموزان دو زبانه بیشتر از دانش آموزان یک زبانه،انگلیسی را یاد می گیرند)تحلیل کواریانس هم نتایج مشابهی نشان می دهد،که در بخش تبیین کاملاّ به آن اشاره شده است.
