مهدی زمستانی

اهداف: این مطالعه با هدف بررسی نقش میانجی‌گر تکانشگری در ارتباط بین ابعاد مرضی شخصیت DSM-5 با اختلالات طیف برونی‌ساز در افراد دارای سابقۀ مصرف مواد انجام شد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر مقطعی-همبستگی از نوع مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل افراد دارای سابقۀ مصرف مواد در شهر سنندج بود که در مراکز سرپایی درمان وابستگی به مواد تحت قرار داشتند، از میان آنها نمونه‌ای به حجم 349 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده سیاهه شخصیت برایDSM-5 PID-5))، سیاهه اختلالات طیف برونی‌سازی (ESI)، مقیاس تکانشگری بارت (BIS) بود. داده‌های پژوهش با استفاده از نرم افزارSPSS-22 و AMOS-24 تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج مطالعه نشان داد که ابعاد مرضی شخصیت DSM-5 شامل مخالفت‌جویی(β=0/593, P=0/001) ، دل‌گسستگی(β=0/513, P=0/001) ، مهارگسستگی(β=0/616, P=0/001) ، عاطفه‌ منفی(β=0/565, P=0/001) و روان‌گسستگی(β=0/541, P=0/001) رابطه مثبت و معنی‌داری با علائم اختلالات طیف برونی‌ساز دارند. علاوه بر این، نتایج بوت استراپ نشان داد که ابعاد تکانشگری شناختی، حرکتی و عدم برنامه‌ریزی نقش میانجی‌گر معنی‌داری در ارتباط بین ابعاد مرضی شخصیت DSM-5 و اختلالات طیف برونی‌ساز در افراد دارای مصرف مواد ایفا می‌کند. نتیجه گیری: نظر به اینکه ابعاد مرضی شخصیت DSM-5 از طریق عامل میانجی‌گر تکانشگری نقش مؤثری بر علائم اختلالات طیف برونی‌ساز دارند، توجه بیشتر به این سازه‌‌ها می‌تواند در زمینه پیشگیری و درمان اختلالات مرتبط با مصرف مواد تلویحات کاربردی به دنبال داشته باشد.