مهدی زمستانی

مقدمه: اختلال اوتیسم یک اختلال رشدی-عصبی است که با دو معیاراصلی نقص در ارتباط اجتماعی و رفتارهای محدود و تکراری مشخص می شود. همبودی سایر شرایط آسیب زا موجب نقص شدید، کیفیت پایین سطح عملکرد و بروز اختلالات روانپزشکی در این افراد می شود. پژوهش حاضر به بررسی نقش میانجی گر تنظیم هیجان و عدم تحمل بلاتکلیفی در ایجاد آسیب های درونی ساز و بیرونی ساز در کودکان مبتلا به اوتیسم و مقایسه با گروه کنترل می پردازد. روش پژوهش: مطالعه حاضر از نوع مطالعات علی-مقایسه ای و همبستگی با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری (تحلیل مسیر) است. نمونه پژوهش حاضر شامل 328 نفر (117 نفر مبتلا به اختلال طیف اوتیسم و 211 نفر از دانش آموزان بودند) که به شیوه نمونه گیری تصادفی از نوع در دسترس انتخاب شدند. جامعه آماری در نمونه بالینی شامل تمامی افراد مبتلا به اختلال اوتیسم در محدوده سنی 8 تا 18 سال از تمامی مدارس اوتیسم و انجمن اوتیسم ایران در استان تهران و مراکز اوتیسم تبریز و گروه کنترل شامل تمامی دانش آموزان منطقه 17 تهران و شهرستان میانه در سال تحصیلی 1400 می باشند. داده های پژوهش حاضر به صورت آنلاین جمع آوری شدند. برای تحلیل آماری داده های پژوهش از آزمون تحلیل واریانس، ضریب همبستگی پیرسون و روش تحلیل مسیر (Pathway Analysis) توسط نرم افزارهای SPSSو AMOSاستفاده شد. نتایج: نتایج پژوهش حاضر نشان داد بین تمامی متغیرهای آسیب های درونی و بیرونی ساز، تنظیم هیجان و عدم تحمل بلاتکلیفی بین گروه اوتیسم و بهنجار تفاوت معناداری وجود دارد (0.001=p)؛ به صورتی که میانگین نمرات گروه اوتیسم بالاتر از گروه بهنجار می باشد. همچنین، نتایج پژوهش بر روی نمونه اوتیسم نشان داد که علائم اوتیسم به صورت مستقیم و معناداری 40 درصد از تغییرات آسیب های درونی ساز و 30 درصد ازآسیب های برونی ساز را پیش بینی می کنند؛ همچنین علائم اوتیسم به صورت معنادار با میانجی تنظیم هیجان 35درصد از تغییرات در آسیب های درونی ساز و29درصد تغییرات آسیب های برونی ساز در کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم را پیش بینی می کنند. همچنین علائم اوتیسم به صورت معنادار با میانجی عدم تحمل بلاتکلیفی، 27 درصد از تغییرات آسیب درونی ساز و 46 درصد از تغییرات آسیب برونی ساز را پیش بینی می کنند. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد علائم اوتیسم نقش تعیین کننده ای در پیش بینی اختلالات درونی و بیرونی ساز دارند و همچنین متغیر فراشناختی عدم تحمل بلاتکلیفی و تنظیم هیجان نقش واسطه ای بین این دو را تبیین می کنند.