پس از پایان دوران ساسانیان و گرویدن مردم ایران به دین مبین اسلام با آنکه در نحوه عقاید ایرانیان تغییرات نسبتا مهمی ایجاد شد، با این همه فن معماری طریقه خاص خود را از دست ننهاد. از این رو پژوهش حاضر تلاشی است جهت بررسی و یافتن مولفه های معماری اشکانی و ساسانی که در شکل گیری اصول و الگوهای معماری مساجد اسلامی نقش داشته اند. در این پژوهش، ابتدا به شناخت اصول و الگوهای معماری مساجد پراخته می شود. سپس تاریخچه ی پیدایش آنها در معماری ایران بررسی شده و نقش معماری اشکانی و ساسانی در ایجاد این اصول و الگوها در مساجد اسلامی مورد تحلیل قرار می گیرد، در نتیجه معماری اسلامی نه بر گرفته از فرهنگ چادر نشینی عرب است که بورکهارت بدان می پردازد ونه همچون تفسیر عرفانی او از حیاط، تمثیلی بهشتی است معماری اسلامی آمیزه ای هنرمندانه از اصول و الگوهایی است که از هزاران سال پیش شروع به شکل گیری نموده و بر اساس پیشینه ای توحیدی و درون مایه های ارزشمند تا این اعصار ادامه داشته است.
