شهرستان دربندیخان و منطقه گرمیان از جمله مناطق دارای توان بالای ژئوتوریسمی در کشور عراق محسوب میشوند. این منطقه به دلیل داشتن تنوع زمینشناسی، وضعیت اقلیمی و تنوع ژئومورفولوژی، دارای ژئوسایتهای متنوع و مستعدی جهت اهداف توسعه ژئوتوریسم است. با توجه به اهمیت ژئوتوریسم و نقش مستقیم آن در توسعه گردشگری مناطق، در این پژوهش به ارزیابی توانمندی ای ژئوتوریسمی شهرستان دربندیخان و منطقه گرمیان و وضعیت آسیب-پذیری ژئوسایتهای آن پرداخته شده است. در این تحقیق از اطلاعات بدست آمده از مدل رقومی ارتفاعی 30 متر SRTM، تصاویر ماهواره لندست و گوگل ارث و اطلاعات بدست آمده از بازدیدهای میدانی، بهعنوان مهمترین دادههای تحقیق استفاده شده است. مهمترین ابزارهای تحقیق، ArcGIS، Expert Choice و SPSS بوده است. در این تحقیق از مدل بریلها بهمنظور ارزیابی ژئوسایتها و از مدلهای AHP و منطق فازی بهمنظور شناسایی مناطق مستعد توسعه ژئوتوریسم استفاده شده است. نتایج بدست آمده از روش بریلها نشان داده است که در بین ژئوسایتهای مستعد منطقه، ژئوسایت دریاچه سد دربندیخان با مجموع 6/11 امتیاز، دارای بالاترین ارزش است و پس از این ژئوسایت، ژئوسایتهای تپه قلعه پادشاه با 9/9 امتیاز، ژئوسایت دریاچه سد دیوانه با 65/9 امتیاز، دارای بالاترین امتیاز هستند و بهعنوان با ارزش-ترین ژئوسایتهای منطقه محسوب میشوند. نتایج ارزیابی وضعیت آسیبپذیری ژئوسایتها نشان داده است که ژئوسایتهای دریاچههای سد کفری و دیوانه با امتیاز 7/6، دارای کمترین امتیاز هستند و بهعنوان آسیبپذیرترین ژئوسایت منطقه محسوب میشوند. همچنین نتایج شناسایی مناطق مستعد توسعه ژئوتوریسم نشان داده است که مناطق مجاور شهرهای دربندیخان و کلار به دلیل نزدیکی به ژئوسایتها، جادههای اصلی و نقاط شهری، پتانسیل بالایی جهت اهداف توسعه ژئوتوریسم دارند. مجموع نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داده است که مناطق شمالی منطقه مورد مطالعه که عمدتا شامل محدوده شهرستان دربندیخان است، دارای ژئوسایتهای مستعدتری نسبت به مناطق جنوبی یعنی شهرستانهای کلار و کفری است، بنابراین لازم است تا نسبت به توسعه صنعت ژئوتوریسم در این منطقه، اقدامات لازم صورت گیرد.
