ممند سالاری

ژئوتوریسم یکی از ارکان گردشگری است که نقش مهمی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مناطق مختلف داشته است. مناطق مختلف با توجه به وضعیت طبیعی که دارند، پتانسیل‌های متفاوتی جهت اهداف توسعه ژئوتوریسم دارند. یکی از مناطقی که پتانسیل بالایی از نظر اهداف توسعه ژئوتوریسم دارد، شهرستان سنقر در شرق استان کرمانشاه است. با توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش به شناسایی و ارزیابی ژئومورفوسایت-های شهرستان سنقر و امکان‌سنجی ایجاد ژئوپارک پرداخته شده است. در این تحقیق از اطلاعات کتابخانه‌ای، اطلاعات آماری، مدل رقومی ارتفاعی 30 متر SRTM و اطلاعات بدست آمده از پرسشنامه و مصاحبه به ‌عنوان‌ مهم‌ترین داده‌های تحقیق استفاده شده است. مهم‌ترین ابزارهای تحقیق ArcGIS، Expert Choice (به‌منظور اجرای مدل AHP) و SPSS بوده است. همچنین در این تحقیق از مدل‌های بریلها (به‌منظور ارزیابی ژئوسایت‌ها)، منطق فازی (به‌‌منظور فازی‌سازی و ترکیب لایه‌های اطلاعاتی) و AHP (به‌منظور وزن‌دهی به لایه‌های اطلاعاتی) استفاده شده است. نتایج حاصله از ارزیابی ژئوسایت‌ها نشان داده است که در بین ژئوسایت‌های شهرستان سنقر، ژئوسایت سراب گزنهله با مجموع 3/11 امتیاز دارای بالاترین ارزش است و بعد از آن نیز ژئوسایت‌های دریاچه سد جامیشان با 35/10 امتیاز، دریاچه سد سلیمان‌شاه با 15/10 امتیاز و سراب گلویج با 1/10 امتیاز، دارای بالاترین ارزش هستند. همچنین نتایج حاصله از مدل تلفیقی منطق فازی و AHP نشان داده است که بخش‌هایی از مناطق مرکزی و جنوبی شهر سنقر به دلیل نزدیکی به ژئوسایت‌ها، نزدیکی به نقاط شهری و جاده اصلی و همچنین نزدیکی به سایت‌های فرهنگی، پتانسیل بالایی جهت اهداف توسعه ژئوتوریسم دارند. تلفیق نتایج حاصله از ارزیابی ژئوسایت‌ها و همچنین پهنه‌بندی مناطق مستعد توسعه ژئوتوریسم نشان داده است که سراب گزنهله، دریاچه سد سلیمان‌شاه و دریاچه سد جامیشان که از نظر مدل بریلها دارای بالاترین ارزش بوده‌اند، از نظر مدل تلفیقی منطق فازی-AHP نیز پتانسیل بالایی جهت اهداف توسعه ژئوتوریسم دارند. بنابراین می‌توان گفت مناطق مرکزی و جنوبی شهرستان سنقر که این ژئوسایت‌ها قرار دارند، پتانسیل ایجاد ژئوپارک را دارند.