ممند سالاری

تاثیر‌گذاری تکتونیکی در سطح کره زمین به حدی است که تقریبا تمام پهنه‌های آن در طی چند هزار سال اخیر از آن متاثر شده‌اند. یکی از راههای دسترسی به بعد کمی تکتونیک فعال و نیز شناسایی اثرات آن شاخص‌های ژئومورفولوژیک هستند که در صورت اتخاذ و به کارگیری چند شاخص مرتبط و با رویکرد سیستمی در جهت شناخت دینامیک حوضه‌ها و مدیریت محیط ارزشمند هستند. در این پژوهش به بررسی تکتونیک فعال در سطح حوضه‌ پیراشهری مریانج همدان پرداخته شد. در این مسیر حوضه مریانج بر اساس شاخص‌های ژئومورفیک مورد بررسی قرار گرفت. شاخص‌های شش‌گانه مورفومتریک شکل حوضه(Bs)، عدم تقارن آبراهه (AF)، پیچ و خم جبهه کوهستان (smf)، نسبت پهنای کف دره به عمق دره (vf)، گرادیان طولی رودخانه (SL)، و تراکم سطحی آبراهه(P) انتخاب و حوضه بر مبنای این شش شاخص بر اساس استاندارهای مورد تایید هر شاخص و بر مبنای به کارگیری نقشه‌های توپوگرافی، تصاویر STRM، Google Earth و نیز بازدیدهای میدانی اندازه‌گیری و نیز اعتبار سنجی شدند و در نهایت با به کارگیری شاخص Iat، ارزیابی وضعیت و کلاسه‌بندی نهایی صورت گرفت. بررسی موردی نشان داد که در کل در سطح حوضه بر اساس شاخص‌های ژئومورفیک شش‌گانه، پویایی بالای تکتونیکی وجود ندارد و فعالیت غالب در سطح متوسط به آرام است. تحلیل آن نیز در ارتباط با سازوکار نئوتکتونیکی غالب در سطح منطقه و نیز عملکرد فرایندهای غالب دینامیک بیرونی است. از دلایل تایید این مساله عدم پراکنش خطواره‌های گسلی و نیز ایمن بودن از منظر لرزه‌خیزی است که مصداق تایید کننده این نتیجه نیز است. بررسی موردی نتایج حاصل از شاخص Iat نشان داد که در کل حوضه مریانج در سطح فعالیت بینابینی به سمت کم قرار دارد. به عنوان نمونه، مقادیر کمی حوضه مریانج 50/2 بر آورد گردید که دال بر موارد بالا است. در کل مجموع شاخص‌های ژئومورفیک و نیز Iat گویای پویایی نسبی تکتونیکی است و می‌توان در برنامه‌ریزی‌های سرزمینی منطقه مذکور و نیز سایر مناطق از این روش استفاده نمود