محمد رستمی

مقدمه: جهت اتخاذ یک رویکرد جامع ارزیابی و پیشگیری از خودکشی در سالمندان، توجه به عوامل محافظتی خودکشی در کنار عوامل خطر خودکشی لازم و ضروریست. یکی از ابزارهایی که به صورت ویژه بر عوامل محافظتی خودکشی در سالمندان متمرکز دارد، نسخه کوتاه پرسشنامه دلایل زندگی سالمندان است. هدف پژوهش حاضر رواسازی و اعتباریابی نسخه کوتاه شده فارسی نسخه کوتاه پرسشنامه دلایل زندگی سالمندان در نمونه های ایرانی است. روش: در این مطالعه روان‌سنجی و مقطعی، 293 سالمند ساکن جامعه بالینی و غیربالینی (2/66 مردان و 8/48 سن 60 الی 64) شهر سنندج، ایران در سال 1402 مورد بررسی قرار گرفتند. به‌منظور گردآوری داده‌ها از ابزارهای نسخه کوتاه پرسشنامه دلایل زندگی سالمندان ، مقیاس افکار خودکشی بک (BSSI) ،رضایت از زندگی (LSI-Z)، مقیاس افسردگی سالمندان (GDS) و فرم کوتاه پرسشنامه کیفیت زنگی(SF-12) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS-25 و AMOS-24 استفاده شد. نتایج: به‌صورت کلی، نسخه کوتاه پرسشنامه دلایل زندگی سالمندان ویژگی‌های روان‌سنجی قابل‌قبول و نسبتاً قوی را از نظر اعتبار بازآزمایی (R=.84;P=.001)، روایی همگرا با افسردگی (47/0- r=، 01/0 p˂)، افکار خودکشی بک (76/0- r=، 01/0 p˂) و روایی واگرا با رضایت از زندگی (65/0- r=، 01/0 p˂) و کیفیت زندگی (71/0- r=، 01/0 p˂) نشان داد. همچنین یافته ها یک ساختار 3 عاملی از نسخه کوتاه پرسشنامه دلایل زندگی سالمندان را با بارهای عاملی در حد مطلوب (i.e., values≥65) تایید کردند. روایی گروه های شناخته شده نیز حاکی از تفاوت معنی دار میانگین نمره کل نسخه کوتاه پرسشنامه دلایل زندگی سالمندان در سالمندان بالینی و غیربالینی (001/0 P= ، 09/6-T= ) بود. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان دهنده ویژگی های روانسنجی کافی و مناسب نسخه کوتاه پرسشنامه دلایل زندگی سالمندان در سالمندان است. در بهترین حالت نسخه کوتاه پرسشنامه دلایل زندگی سالمندان به دلیل توجه به فاکتورهای محافظتی می تواند در کنار سایر ابزارهای ارزیابی کننده عوامل خطر به منظور شناسایی و درک خطر خودکشی به عنوان هدف اولیه و کاهش خطر خودکشی در سالمندان به عنوان هدف ثانویه در عرصه های بالینی و پژوهشی به کار گرفته شود. کلمات کلیدی: گزارش نهایی، دلایل زندگی، خودکشی، دانشجویان، روانسنجی