1403/02/13
محمد رضا ملکی

محمد رضا ملکی

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 23156
دانشکده: دانشکده کشاورزی
نشانی: سنندج، بلوار پاسداران، دانشگاه کردستان 15175-66177
تلفن: 6664600-5

مشخصات پژوهش

عنوان
اصول رسم فنی و نقشه کشی صنعتی
نوع پژوهش
کتاب
کلیدواژه‌ها
نقشه کشی، رسم فنی، طراحی صنعتی
سال 1398
پژوهشگران محمد رضا ملکی

چکیده

اولین مرحله ساخت قطعات صنعتی، رسم نقشه آن است. مهندسان اندیشه های خود را به وسیله نقشه عرضه و تفهیم می کنند. نقشه زبان برقراری ارتباط بین مهندسان است و در تعریف آن می توان گفت که نقشه ارائه جزئیات یک قطعه با استفاده از اصول و استانداردهای تدوین شده است. کالاهای صنعتی تولید شده همگی در ابتدا به صورت نقشه های فنی رسم و سپس بر اساس همین ترسیم ها در کارخانه یا کارگاه ساخته می شوند. یک طرح از کشیدن نقشه ساده آن آغاز و سپس به صورت جزئی تر و با رعایت اصول نقشه کشی رسم می شود. در بیشتر موارد، طراح و نقشه کش همان سازنده قطعات نیست. لذا رسم فنی و نقشه کشی صنعتی پل ارتباطی بین مهندسان و سازندگان قطعات است. با آموختن اصول رسم یک نقشه می توان آن را خواند و تفسیر نمود. بدون آگاهی درست از نقشه، یک مهندس نمی تواند وظیفه طراحی را به خوبی انجام دهد. برای ساخت یا تولید هر قطعه، تشریح آن از لحاظ شکل، اندازه و جزئیات داخلی لازم و ضروری است. بنا براین وجود یک زبان واحد و استاندارد برای رسم، تفسیر و اجرای نقشه فنی لازم و ضروری است تا از تفسیر سلیقه ای و برداشت نادرست بر پایه آن جلوگیری شود. علاوه بر این، نقشه در مقایسه با تشریح گفتاری و نوشتاری، فشرده تر، دقیق تر و گویاتر است و چگونگی برداشت از آن همیشه یکسان خواهد بود. ویژگی بارز و مهم نقشه کشی صنعتی این است که از یک نقشه فنی نمی توان برداشت شخصی داشت و در مقایسه با یک اثر هنری، که هر کس به فراخور نوع نگاه، برداشت متفاوتی از آن دارد و چه بسا یک امتیاز برای خالق اثر و خود اثر محسوب شود، نقشه فنی یک قطعه بر اساس اصول یکسان تهیه شده و برداشت متفاوت از آن تنها به دلیل عدم آگاهی از استاندارد های نقشه کشی است. ممکن است، کلمه نقشه این فکر را تداعی کند که باید نمای ظاهری قطعه آن گونه که به چشم می آید نمایش داده شود، در صورتی که نمای ظاهری، فقط تصویر بیرونی آن را نشان می دهد و گویای تمام جزئیات لازم برای ساختن آن نیست و چه بسا شکل واقعی را نیز به خوبی نشان ندهد. این در حالی است که یک نقشه علاوه بر شکل ظاهری، خصوصیات داخلی قطعه را نیز ارائه می دهد. با توجه به تجارب مدرسین، گام نخست در فراگیری دقیق تر و هر چه بهتر علوم مهندسی، یادگیری اصول نقشه کشی صنعتی یا در اصطلاح رسم فنی است. لذا در این کتاب سعی شده است، اصول مقدماتی نقشه کشی صنعتی طبق سر فصل دانشگاهی به طور تفصیلی و با رعایت هر چه بیشتر جزئیات ارائه شود. تجربه نگارنده از سال های متمادی تدریس درس های پایه مهندسی نشان داده که ناتوانی دانشجویان رشته های مهندسی از درک صحیح مطالب و استنباط نادرست در تجزیه و تحلیل، به طور مستقیم و غیر مستقیم بستگی به عدم فراگیری صحیح اصول نقشه کشی دارد. تصور بسیاری از دانشجویان بر این است که با وجود نرم افزار ها، فراگیری اصول نقشه کشی ضرورت ندارد، اما این نرم افزارها صرفاً جایگزینی برای کاغذ و قلم نقشه کشی بوده و درک مفاهیم نقشه کشی ضرورتی انکار ناپذیر است. نقشه کشی از دو استاندارد اروپایی و آمریکایی پیروی می کند. در ایران تقریباً تمامی کتاب های رایج موجود نقشه کشی با استفاده از روش اروپایی تهیه و تنظیم شده است و هدف از تدوین این تالیفات بیشتر تربیت تکنسین های فنی است نه انتقال دانش درک اجسام و درک قطعات به افرادی که در مسیر فراگیری علوم مهندسی هستند. مروری بر این کتاب ها این نکته را نمایان می سازد که در اکثر آنها با گرد آوری پراکنده ای از مطالب مرجع و بیشتر به صورت اجمالی، از تفهیم مطالب پایه فاصله گرفته و امر فراگیری به فراموشی سپرده می شود. از سوی دیگر، معرفی منابع ترجمه نشده از جانب اساتید، استفاده از آنها را برای دانشجویان دشوار می کند. با اشاره به اینکه تمامی کتاب های علوم مهندسی بر پایه اصول ترسیم آمریکایی است و از آنجا که یادگیری روش نقشه کشی آمریکایی به درک بهتر اصول مهندسی و در نهایت تربیت مهندسین کارآمدتر کمک می کند، در این کتاب تاکید بیشتری بر تشریح روش آمریکایی صورت گرفته است. کتاب حاضر برآیندی از تجربیات بالغ بر بیست سال تدریس رسم فنی و نقشه کشی نگارنده در شاخه های مختلف علوم مهندسی، مطالعات گسترده و نیز استفاده از نظرات سایر اساتید در این زمینه می باشد. این کتاب به نحوی تهیه و تنظیم شده است تا دانشجویان علوم مهندسی بتوانند پس از یادگیری مفاهیم پایه نقشه کشی به درک عمیق تر مطالب مهندسی نائل شوند. چالش تفهیم مطالب دشوار در کنار حفظ جذابیت و نیز غنای علمی کتاب، از جمله مواردی است که نگارنده مد نظر داشته است تا دانشجویان بتوانند در کنار یادگیری، توانمندی های خود را نیز محک بزنند. در این کتاب سعی شده است تا با ساده ترین بیان، سطح علمی دانشجویان ارتقاء داده شود. در راستای تهیه این کتاب نزدیک به پانصد شکل به کار گرفته