تخمین خصوصیات فیزیکی و مکانیکی سنگ نقش حیاتی و مهمی در طراحی پروژه های معدنی و عمرانی دارد. به طور کلی، تعیین این خصوصیات به دو روش مستقیم و غیر مستقیم انجام می شود. روشهای مستقیم شامل تستهای برجا و آزمایشگاهی می باشد که علیرغم دقت زیاد، در بسیاری از موارد پر هزینه و زمان بر هستند. بعلاوه، تهیه و آماده سازی نمونه های مغزه ای برای انجام تستهای آزمایشگاهی به ویژه در سنگهای شکسته مشکل بوده و نیازمند دقت بسیار زیادی است. برای رفع مشکلات فوق، میتوان از روشهای غیر مستقیم به عنوان جایگزینی مناسب و قابل اعتماد استفاده کرد. هدف از تحقیق حاضر، تعیین خصوصیات فیزیکی و مکانیکی سنگ بکر با استفاده سرعت امواج P و S می باشد. بدین منظور، ابتدا نمونه های سنگی از نوع شیست، فیلیت و ماسه سنگ حاصل از عملیات مغزه گیری در نقاط مختلف ساختگاه سد آزاد مریوان تهیه گردید. سپس، خصوصیات مختلف نمونه های سنگی شامل مقاومت فشاری تک محوره، مدول الاستیسیته، تخلخل، ضریب پواسون، شاخص دوام، چگالی، میزان جذب آب و سرعت امواج P و S در حالتهای خشک و اشباع در آزمایشگاه اندازه گیری گردید. بر اساس تحلیلهای آماری صورت گرفته، روابط خطی، لگاریتمی، چند جمله ای، نمایی و توانی بین پارامترهای فوق و سرعت امواج P و S در حالتهای خشک و اشباع تعیین گردید. در هر کدام از حالتهای مذکور، رابطه با بیشترین ضریب تصمیم گیری به عنوان بهترین رابطه برای تعیین خصوصیات فوق با استفاده از سرعت امواج P و S پیشنهاد شد. برای ارزیابی و اعتبارسنجی روابط پیشنهادی، نتایج حاصله با داده های واقعی و نتایج روشهای قبلی مقایسه گردید. بر این اساس، مشخص شد که روابط پیشنهادی تطابق خوبی با داده های واقعی داشته و نتایج بهتری نسبت به روشهای قبلی دارند. بعلاوه، مقایسه میزان همبستگی بین پارامترهای فیزیکی و مکانیکی با سرعت امواج در حالت خشک و اشباع نشان داد که همبستگی بین سرعت امواج و پارامترهای فیزیکی در حالت اشباع بیشتر از خشک است در حالی که برای پارامترهای مکانیکی به صورت عکس می باشد. با توجه به نتایج بدست آمده از تحقیق، می توان نتیجه گرفت که روابط پیشنهادی دارای دقت تخمین بالایی بوده و قابلیت استفاده در پروژه های عملی را دارند.
