پدیده پرتاب سنگ یکی از پیامدهای خطرناک و نامطلوب در عملیات انفجار معادن روباز است که گاهاً می تواند باعث ایجاد خسارات جانی و مالی شود. با تخمین دقیق میزان حداکثر فاصله پرتاب سنگ ناشی از انفجار و شناخت عوامل مؤثر بر آن، می توان از وقوع اتفاقات ناگوار در عملیات انفجار جلوگیری نمود. برای پیش بینی پرتاب سنگ در معادن روباز معمولاً از روابط تجربی و روش های آماری استفاده می شود که در آنها پارامترهای تأثیر گذار محدودی اثر داده شده است. با توجه به محدودیت پارامترهای تأثیر گذار ورودی در این روش ها، وجود پارامترهای مؤثر زیاد در میزان پرتاب سنگ و پیچیدگی روابط میان آنها، استفاده از روش های نوین مانند سیستم فازی می تواند مفید واقع شود. در این تحقیق، از سیستم فازی ممدانی برای پیش بینی پرتاب سنگ ناشی از انفجار استفاده و نتایج حاصله با روش آماری رگرسیون چند متغیره مقایسه شده است. همچنین، از داده های معدن مس سونگون به عنوان مطالعه موردی برای طراحی و اعتبار سنجی مدل ها استفاده شده است. متغیرهای ورودی شامل 7 پارامتر تأثیر گذار بر میزان پرتاب سنگ شامل قطر و عمق چال، بار سنگ، فاصله داری چال ها، خرج ویژه، درصد طول خرج گذاری چال و حفاری ویژه است. مقایسه نتایج حاصل از مدل های پیشنهادی بر اساس شاخص های ارزیابی عملکرد ضریب تصمیم گیری، جذر متوسط مربعات خطا، خطای مطلق و خطای نسبی انجام شد. شاخص های فوق برای مدل فازی به ترتیب برابر 98/78 %، 1/2 متر، 1/58 متر و 2/1 % و برای مدل آماری به ترتیب برابر با 71/68 %، 7/96 متر، 8/49 متر و 11/5 % بدست آمد. نتایج فوق نشان می دهد که خطای حاصل از مدل فازی پیشنهادی بسیار کمتر و همبستگی آن با داده های واقعی به طور قابل ملاحظه ای بیشتر از مدل آماری است. بعلاه، پایین بودن میزان خطاها و بالا بودن ضریب تصمیم گیری به دست آمده از مدل فازی نشان دهنده قابلیت بالای آن در پیش بینی میزان پرتاب سنگ است. در پایان، آنالیز حساسیت نتایج حاصل از مدل فازی با استفاده از روش میدان کسینوسی انجام و مشخص شد که پارامترهای خرج ویژه و حفاری ویژه به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر را بر میزان پرتاب سنگ دارند.
