محمد رزم کبیر

نظر به رشد چشمگیر جمعیت و محدودیت منابع غذایی، افزایش بهرهوری از محصولات باغی و زراعی امری کاملاً ضروری به نظر میرسد. در این میان توجه به زنبورعسل به علت اهمیت و نقش مهم آن در گردهافشانی گیاهان، حفظ جمعیت گیاهی و محیط زیست، اجتناب ناپذیر است. زنبورعسل یک حشره اقتصادی است که عوامل مختلفی نظیر فیزیولوژی، ژنتیک و شرایط محیطی بر رفتار آن تأثیرگذار است. هدف از این مطالعه، ارزیابی صفات رفتاری نژادهای زنبورعسل کارنیولان، قفقازی و ایرانی در زنبورستان واقع در استان کردستان بود. در ابتدا ملکههای نژادهای مورد نظر در قالب 3گروه نژادی مختلف از مراکز معتبر پرورش ملکه تهیه و در تعداد 30کندو معرفی و ساماندهی شدند. مکان زنبورستان برای فصل سرد و زمستانگذرانی، روستای نوره شهرستان سنندج و برای فصل جمعیتسازی و تولید، روستای سرواله در منطقه لیلاخ استان کردستان بود ( .)35.2080° N, 47.2200° Eصفات مورد مطالعه شامل زمستانگذرانی، رفتار دفاعی و آرامش روی قاب بود. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد و رکوردها با نرم افزار SASآنالیز شدند. نتایج نشان داد که کیفیت امتیاز زمستانگذرانی در نژاد ایرانی 0/9و کارنیولان 0/7به طور معنیداری بیشتر از نژاد قفقازی 0/1بود ( .)p > 0/01بررسی رفتار دفاعی در کلنیهای مختلف گروههای نژادی نشان داد که نژاد ایرانی در مقایسه با دو نژاد دیگر ناآرام تر بود ( .)p > 0/01همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که آرامش روی قاب در گروههای نژادی مختلف نشان داد که نژاد ایرانی تهاجمیتر بود ( .)p > 0/01بر اساس نتایج حاصل از مطالعه حاضر، عملکرد نژاد ایرانی در مقایسه با سایر نژادها از نظر این صفات وضعیت مطلوبی ندارد و نیاز است برنامههای اصلاحی درون نژادی در این نژاد اجرا شود