محمد رزم کبیر

زنبور عسل یک حشره بسیار مهم که برای تولید عسل پرورش داده می شود، اما نقش آن در کمک به گرده افشانی بسیاری از گیاهان و در نتیجه بهبود محصولات باغی و زراعی انکارناپذیر است. این مطالعه با هدف استفاده از تکنیک ISSR جهت تعیین تنوع ژنتیکی زنبورهای کشور عراق و شمال غرب ایران و همچنین ارتباط جایگاه های حاصل با صفات مورفولوژیکی بال زنبورهای عسل انجام گرفت. تعداد 89 نمونه (46 نمونه از عراق و 43 نمونه از شمال غرب ایران) زنبور عسل جهت مطالعه مورد استفاده قرار گرفت. صفات مورفولوژیکی شامل طول و عرض بال های جلو و عقب، شاخص کوبیتال و اندازه زاویه های A4، D7 و G18 بود. استخراج DNA با استفاده از روش HotSHOT انجام گرفت و محصولات PCR بدست آمده چهار آغازگر (AC)9G، (AC)9T، (GA)9C و (GA)9T روی ژل اکریل آمید 9% جهت شناسایی جایگاه های ایجاد شده آنالیز شد. نتایج حاصل نشان داد که جمعیت زنبورهای عراق تنوع ژنتیکی بیشتری از جمعیت زنبورهای شمال غرب ایران دارند. بیشترین شاخص شانون و Nei به ترتیب با مقادیر 0.483 و 0.318 در زنبورهای عراق (آغازگر (GA)9C) و کمترین مقادیر به ترتیب با 0.087 و 0.047 در زنبورهای ایران (آغازگر (AC)9T) مشاهده شد. همچنین تمام صفات مورد مطالعه در این پژوهش ارتباط معنی داری با جایگاه های شناسایی شده داشتند ()، که از میان آن ها جایگاه های I1053 و I322 بیشترین صفات (سه صفت) را تحت تاثیر قرار دادند، که این می تواند ناشی از لینکاژ این جایگاه ها با ژن های بزرگ و کوچک اثری باشد که با این صفات در ارتباط هستند.