محمد رزم کبیر

هدف از پژوهش کنونی ارزیابی ژنتیکی سخت زایی گاوهای هلشتاین با مدل­ های خطی، خطی تصحیح شده و آستانه­ ای بود. اطلاعات شامل رکوردهای ویرایش شده 133876 راس گاو مربوط به هشت گله از گله ­های گاو هلشتاین اصفهان بود که طی سال­های 1384 تا 1397 توسط تعاونی وحدت جمع ­آوری شده بودند. اثر عوامل ثابت موجود در مدل شامل گله، سال-فصل زایش، جنسیت گوساله و سن اولین زایش و آثار تصادفی شامل پدر گاو و پدر گوساله و محیط دائم مادر بود. ویرایش رکوردها و کنترل کیفیت داده ها با نرم افزار SAS و ارزیابی ژنتیکی حیوانات با مدل های مورد مطالعه به کمک نرم افزار DMU انجام شد. نتایج نشان داد که گله و سال-فصل زایش، جنسیت گوساله و سن اولین زایش بر نرخ وقوع سخت زایی تأثیر داشتند. وراثت­ پذیری مستقیم سخت زایی در تلیسه­ ها و گاوها با مدل خطی به ترتیب 0.10 و 0.70 و با مدل آستانه­ ای به ترتیب 0.13 و 0.10 برآورد شد. وراثت پذیری برآورد شده با مدل خطی پس از تصحیح و تبدیل به مقیاس زمینه­ ای در تلیسه ها به 0.19 و در گاوها به 0.14 افزایش یافت. همبستگی ژنتیکی بین اثر مستقیم و مادری در مدل­های آستانه­ ای و خطی برای تلیسه­ ها و گاوها 0.56- تا 0.74- برآورد شد. به دلیل همبستگی­ های رتبه­ای متفاوت، رتبه بندی حیوانات براساس ارزش اصلاحی پیش­بینی شده با مدل­های خطی و آستانه ­ای متفاوت بود. معیار آکایک محاسبه شده برای مدل آستانه ای از مدل خطی کمتر بود و بنابراین در پیش­بینی ارزش اصلاحی حیوانات مدل آستانه ای نسبت به مدل خطی برتری دارد و این مدل برای ارزیابی ژنتیکی سخت زایی پیشنهاد می شود.