محمد رزم کبیر

سابقه و هدف: بز مرخز یک نژاد چند منظوره است که بیشتر به منظور تولید موهر پرورش داده می شود. تعداد این نژاد در سال های اخیر کاهش شدیدی داشته است که این کاهش احتمال ایجاد هم خونی را افزایش می دهد. بر اساس تعریف، آمیزش بین افرادی که رابطه خویشاوندی آنها بیشتر از متوسط جمعیت است هم خونی گفته می شود. هم‎خونی باعث افزایش واریانس ژنتیکی بین فامیل ها، کاهش واریانس ژنتیکی داخل یک فامیل، افزایش هموزیگوتی، کاهش هتروزیگوتی و افزایش ظهور اثر آلل های مغلوب مضر و درنتیجه کاهش پاسخ به انتخاب در صفات اقتصادی می شود. نتایج تحقیقات متعددی که در زمینه اثرات ناشی از هم‎خونی بر عملکرد صفات مرتبط با رشد دام ها انجام گرفته در اغلب موارد اثر منفی هم‎خونی بر این صفات را گزارش کرده است. لذا هدف از این پژوهش برآورد پسروی ناشی از هم خونی در صفات وزن تولد، وزن از شیرگیری، وزن 6 ماهگی، وزن 9 ماهگی، وزن یک سالگی و میانگین افزایش وزن روزانه از تولد تا شیرگیری در گله بزهای مرخز ایستگاه دامپروری سنندج بود. مواد و روشها: در این مطالعه از شجره 4186 رأس بزغاله حاصل از 201 بز نر و 1323 رأس بز ماده که طی 20 سال (1371-1391) از گله بزهای مرخز ایستگاه دامپروری سنندج جمع آوری شده بود، برای برآورد پسروی ناشی از هم خونی در صفات مرتبط با رشد استفاده شد. ضریب همخونی برای هر دام با استفاده از نرم افزار CFC برآورد شد. برای تجزیه و تحلیل اثر هم خونی بر صفات مورد مطالعه از روش حداکثر درستنمایی محدود شده و 12 مدل حیوانی استفاده شد، بطوری که ضریب همخونی افراد و مادران به عنوان متغیر کمکی وارد مدل شد. برای این منظور نرم افزار ASReml 3.0 به کار برده شد. یافتهها: 07/58 درصد از حیوانات گله همخون بودند. میانگین ضریب هم خونی کل جمعیت و جمعیت همخون به ترتیب 03/3 و 21/5 درصد بود. بیش‎ترین ضریب هم‎خونی 25/31 درصد بود. در بین افراد، بیش‎ترین فراوانی مربوط به افرادی با ضریب هم‎خونی بین صفر تا 10 درصد بود (04/47 درصد). همچنین 553 رأس از مادران نیز هم خون بودند که ضریب هم خونی کل مادران و مادران همخون به ترتیب 05/2 و 91/4 درصد بود. ضریب هم خونی در هر سال به طور میانگین 04/0 ± 24/0 درصد افزایش یافته بود که از نظر آماری معنی دار بود. پسروی ناشی از هم خونی و خطای استاندارد مربوطه در صفات وزن تولد، وزن از شیرگیری، میانگین افزایش وزن رو