در سالیان اخیر تخریب (توسعه زراعت در زیراشکوب جنگل، افزایش خانه باغ، باغات انگور و دیگر موارد) و کاهش سطح جنگل ناحیه رویشی زاگرس (خصوصا زاگرس شمالی) نگران کننده است و ضرورت دارد عوامل پیشران و مؤثر بر تخریب این جنگلها شناسایی و راهکارهای مدیریتی مناسب و کارآمد ارائه گردد. بدین منظور این پژوهش با هدف بررسی تغییر کاربریها (با تاکید بر جنگل) و تدوین چارچوب تحلیل دپسیر (DPSIR) برای جنگلهای بانه در استان کردستان انجام شده است. برای اجرای این پژوهش سامان عرفی روستاهای هواره خول، کیوله و سفید کمره در شرق شهر بانه با مساحت 1860 هکتار انتخاب شد. نقشه کاربریهای موردنظر در این پژوهش از طریق برداشت میدانی، تجزیهوتحلیل تصاویر گوگل ارث و تفسیر عکسهای هوایی مناسب تهیه شد (در دو دوره شامل 1390 و 1400). وضعیت کنونی بومسازگان براساس نقشه کاربری سال 1400 مشخص و تشریح شد. در نهایت یک چارچوب دپسیر برای منطقه موردپژوهش ارائه شد. نتایج نشان داد که در سال 1390 مقدار 76/2 درصد از سطح منطقه موردپژوهش تحت کاربری جنگل و مرتع و 17/2 درصد از منطقه به کاربری زراعت اختصاص داشته است و در سال 1400 این مقادیر به 74/4 و 12/9 درصد رسیده است. بنابراین سطح کاربری جنگل از61/6 درصد به 57/6 درصد رسیده است و سطح کاربری خانه باغ از 4/9 (در سال 1390) به 10/4 (در سال 1400) رسیده است و تغییرات ایجادشده در بومسازگان منابع طبیعی در منطقه موردپژوهش رخ داده است. از طرفی عواملی مانند پایین بودن سطح درآمد خانوار (فقر)، افزایش ارزش ملک و عرصه های کشاورزی در سالیان اخیر و نشان دادن مالکیت بر جنگل از مهمترین نیروهای پیشران تشدیدکننده تخریب جنگل در منطقه مورد پژوهش هستند. بر اساس یافته های پژوهش ایجاد تنوع در منابع درآمدی مانند توسعه گیاهان دارویی، پرورش زنبورعسل، بومگردی و طبیعتگردی در راستای حذف نیروهای پیشران پیشنهاد شد.
