مهتاب پیرباوقار

مقدمه: آگاهی از پراکنش مکانی تنوع گونه‌های گیاهی برای مدیران جنگل به‌منظور شناسایی زیستگاه‌های آسیب‌پذیر ضروری است. مقایسۀ روش‌های مختلف درون‌یابی و انتخاب بهترین روش برآورد شاخص تنوع گونه‌ای چوبی اطلاعات باارزشی در اختیار مدیران جنگل قرار می‌دهد. بدین ترتیب می‌توان مناطق مناسبی را برای ذخیره‌گاه‌ها و دیگر مناطق حفاظت‌شده معرفی کرد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش، روش‌های مختلف درون‌یابی برای برآورد شاخص تنوع گونه‌ای شانون- وینر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های تنوع گونه‌های چوبی بررسی شد. از 95 قطعه نمونۀ مربع‌شکل با مساحت 1600 متر مربع برای محاسبۀ شاخص تنوع زیستی شانون- وینر در بخشی از جنگل‌های شهرستان مریوان استفاده شد. روش‌های درون‌یابی مکانی همانند معکوس فاصلۀ وزنی (IDW)، کریجینگ و کوکریجینگ برای برآورد شاخص تنوع گونه‌ای بررسی شدند. همبستگی شاخص‌های طیفی NDVI، RVI، SAVI و NDWI حاصل از تصاویر ماهواره‌ای سنتینل 2 با شاخص تنوع گونه‌ای شانون- وینر بررسی شد و در نهایت از شاخص طیفی SAVI به‌دلیل ضریب همبستگی بیشتر به‌عنوان متغیر کمکی برای روش کوکریجینگ استفاده شد. یافته‌ها: واریانس ساختار در استفاده از روش‌های کریجینگ و کوکریجینگ به‌ترتیب 8/76 و 4/91 درصد به دست آمد که بر ساختار مکانی قوی متغیر شاخص تنوع گونه‌ای در منطقۀ پژوهش دلالت دارد. براساس آماره‌های تحت بررسی، با استفاده از متغیر شاخص تنوع گونه‌ای به‌تنهایی، روش کریجینگ معمولی نسبت به روش معکوس فاصلۀ وزنی، بهترین نتیجه و کمترین مقدار خطا را ارائه داد (043/27 = RMSEr). با استفاده از متغیر کمکی شاخص طیفی SAVI و کاربرد روش کوکریجینگ معمولی، نتایج برآورد شاخص تنوع گونه‌ای شانون- وینر اندکی بهبود یافت (422/26 = RMSEr). دامنۀ تأثیر در روش کریجینگ 240 متر و در روش کوکریجینگ و استفاده از متغیر کمکی، 4110 متر به دست آمد. استفاده از شاخص طیفی SAVI، سبب افزایش دامنۀ تأثیر شده و همبستگی مکانی تا فواصل بیشتری مشاهده می‌شود. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که امکان برآورد شاخص تنوع گونه‌ای شانون- وینر با استفاده از روش‌های مختلف درون‌یابی معکوس فاصلۀ وزنی، کریجینگ و کوکریجینگ در منطقه اجرای پژوهش و مناطق مشابه با دقت مناسب وجود دارد. بهترین نتایج با استفاده از روش کوکریجینگ و استفاده از شاخص طیفی SAVI به‌عنوان متغیر کمکی به دست آمد. همچنین کوچک‌ترین ضریب تغییرات سطوح پیش‌بینی‌شده در روش کوکریجینگ معمولی مشاهده شد.