مصطفی معروف پور

در این تحقیق سمیت تنفسی اسانس گیاه Ferula pseudalliacea روی سوسک کشیش Rhyzopertha dominica، شپشه آردTribolium castaneum، شپشه گندم Tribilium confusum و لارو پروانه ی آرد Ephestia kuehniella مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش سمیت تنفسی علاوه بر زیست سنجی و تجزیه پروبیت اثر اسانس روی آفات، کارایی اسانس با مبنا قرار دادن دو شاخص غلظت و مرگ و میر موثر نیز بر آورد شد. دز کشنده ی 50 درصد و 90 درصد بر روی چهار گونه آفات انباری محاسبه گردید که دز کشنده ی 50 درصد در 48 ساعت برای سوسک کشیش، شپشه ی گندم، شپشه ی آرد و لارو پروانه ی آرد به ترتیب 837/96، 069/47، 323/94، 323/94 و برای 72 ساعت به ترتیب 179/30، 426/28، 016/30، 179/30 به دست آمد.آزمایش در شرایط دمایی 1±25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی5 ± 60 درصد و در شرایط نوری-تاریکی (10:14) در قالب طرح کاملا تصادفی و در 4 تکرار با پنج غلظت و شاهد انجام شد.که در سمیت تنفسی این اسانس با افزایش غلظت و زمان درصد مرگ و میر افزایش یافت و میزان کشندگی سمیت تنفسی اسانس این گیاه در 72 ساعت بیشتر از 48 ساعت می باشد و پس از 72 ساعت در بالاترین غلظت (126 میکرولیتر بر لیتر هوا) برای سوسک کشیش و شپشه آرد به ترتیب 95 و 25/96درصد و بالاترین غلظت (60 میکرولیتر بر لیتر هوا) برای شپشه گندم، 5/92 درصد و بالاترین غلظت (70 میکرولیتر بر لیتر هوا) برای لارو پروانه ی آرد، 75/93 درصد بود. مقادیر LC50 محاسبه شده در 48 ساعت به ترتیب برای سوسک کشیش، شپشه آرد، شپشه گندم و لارو پروانه ی آرد به ترتیب 837/96، 323/94، 069/47 و 054/53 میکرو لیتر بر لیتر هوا و در 72 ساعت به ترتیب حشرات فوق الذکر به ترتیب 179/30، 016/30، 426/28 و 924/28 میکرو لیتر بر لیتر هوا بود. برا اساس نتایج این آزمایش بیشترین کشندگی روی گونه ی شپشه ی گندم و کمترین کشندگی روی گونه ی شپشه ی آرد محاسبه گردید.