محمد مجدی

ﻣﺮزه ﺳﻬﻨﺪی )Satureja sahandica Bornm( ﯾﮑﯽ از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﺑﻮﻣﯽ اﯾﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ دارای ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﺖﻫﺎی ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﺎ ارزﺷﯽ اﺳﺖ. ارزش ﺑﺎﻻی ﻣﻮاد ﻣﺆﺛﺮه ﮔﯿﺎه داروﯾﯽ ﻣﺮزه ﺳﻬﻨﺪی ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ روشﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﺗﮑﺜﯿﺮ ﺳﺮﯾﻊ و ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺸﺖ ﺳﻠﻮل و ﺑﺎﻓﺖ اﺣﺴﺎس ﺷﻮد. ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزی ﯾﮏ روش ﺗﮑﺜﯿﺮ درونﺷﯿﺸﻪای ﺑﺮای ﮔﯿﺎه ﻣﺮزه ﺳﻬﻨﺪی اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. اﺑﺘﺪا رﯾﺰﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ از ﮐﺸﺖ ﮔﯿﺎﻫﭽﻪﻫﺎی ﺑﺬری اﺳﺘﺮﯾﻞ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪﻧﺪ. ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎی ﺗﻨﻈﯿﻢﮐﻨﻨﺪه رﺷﺪ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮای ﮐﺎﻟﻮسزاﯾﯽ در ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺸﺖ MS ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت D-2,4 در ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ BA )ﺑﻨﺰﯾﻞآدﻧﯿﻦ( در ﭼﻬﺎر ﺳﻄﺢ و ﯾﺎ ﺗﺮﮐﯿﺐ NAA در دو ﺳﻄﺢ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ BA در ﭘﻨﺞ ﺳﻄﺢ ﺑﻮدﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﯿﻤﺎر BA در ﭘﻨﺞ ﺳﻄﺢ ﺑﺮای ﺷﺎﺧﻪزاﯾﯽ ﮐﺎﻟﻮسﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. رﯾﺰﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺗﻨﻈﯿﻢﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی رﺷﺪ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﺘﻔﺎوت، ﻋﮑﺲاﻟﻌﻤﻞﻫﺎی ﮐﺎلزاﯾﯽ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ. ﺗﺮﮐﯿﺐ ﯾﮏ ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم در ﻟﯿﺘﺮ D-2,4 ﺑﻪاﺿﺎﻓﻪ ﯾﮏ ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم در ﻟﯿﺘﺮ BA و ﺗﺮﮐﯿﺐ 0/5 ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم در ﻟﯿﺘﺮ NAA ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه 0/5 ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم در ﻟﯿﺘﺮ BA ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان اﻟﻘﺎء ﮐﺎﻟﻮسزاﯾﯽ )%100( را ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ. ﮐﺎﻟﻮسﻫﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪﺷﺪه ﺳﺒﺰرﻧﮓ و دارای ﺳﺎﺧﺘﺎر ﮐﺮوی و ﺑﺎﻓﺘﯽ ﺳﻔﺖ و ﻓﺸﺮده ﺑﻮدﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻌﺪاد ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی ﺑﺎززا ﺷﺪه )ﺳﻪ ﻧﻮﺷﺎﺧﻪ( از ﮐﺎﻟﻮسﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎی 4 و 5 ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم ﺑﺮ ﻟﯿﺘﺮ BA ﺑﻮد. اﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ روش ﺳﺎده و ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺑﺎززاﯾﯽ ﮔﯿﺎه ﻣﺮزه ﺳﻬﻨﺪی ﺑﺮای رﯾﺰ ازدﯾﺎدی در ﺷﺮاﯾﻂ درونﺷﯿﺸﻪای و ﯾﺎ اﻧﺘﻘﺎل ژن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.