توت فرنگی (Fragaria × ananassa Duch.)یکی از مهم ترین ریز میوه های مناطق معتدله است. توت فرنگی میوه ای نافرازگرا با عمر پس از برداشت محدود بوده و از نظر ارزش غذایی دارای جایگاه ویژه است که به صورت گسترده در جهان مورد مصرف قرار می گیرد. این میوه مقاومت مکانیکی کمی داشته و می توان با انتخاب زمان مناسب برداشت، استفاده از شرایط حمل و نقل مطلوب و تیمارهای مختلف در دوره پس از برداشت، از کاهش کیفیت آن، جلوگیری کرد. در مطالعات اخیر، نشان داده شده است که برخی از ترکیبات می توانند عمر مفید میوه را افزایش و ضایعات پس از برداشت آن را، کاهش دهند. اخیراً، در رابطه با سدیم نیتروپروساید به عنوان یک ترکیب ایمن جهت کنترل مشکلات پس از برداشت میوه توت فرنگی، مطالعاتی صورت گرفته است اما در ارتباط با اثر آن بر تغییرات سفتی میوه توت فرنگی، اطلاعات محدودی وجود دارد. نرم شدن بافت میوه بر اثر تغییرات ترکیبات دیواره سلولی اتفاق می افتد. نوع ساختار دیواره سلولی و فعالیت آنزیم های مرتبط با تخریب آن، از عوامل اصلی کنترل کننده کیفیت و عمر میوه توت فرنگی در دوره پس از برداشت است. در پژوهش حاضر، دو آزمایش مجزا طراحی و انجام پذیرفت. آزمایش اول به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور شامل غلظت های مختلف سدیم نیتروپروساید (صفر، 5/2، 5، 5/7 و 10 میکرومولار) و زمان انبارمانی (صفر، 3، 6، 9، 12، 15 و 18 روز پس از برداشت) در 3 تکرار اجرا شد و برخی صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی مهم میوه، اندازه گیری شدند. آزمایش دوم شامل غلظت های صفر، 5 و 5/7 میکرومولار سدیم نیتروپروساید و اندازه گیری ها به مدت 6 روز و هر 24 ساعت یک مرتبه در 3 تکرار انجام شد. ژن های پکتین متیل استراز، پلی گالاکتوروناز، سلولاز و همچنین ژن های مرجع جهت نرمال سازی بیان ژن در میوه در شرایط پس از برداشت، مورد بررسی قرار گرفتند. به طور کلی، نتایج نشان داد که غلظت های مختلف سدیم نیتروپروساید به طور معنی داری بر کنترل میزان سفتی بافت میوه، فعالیت آنزیم های پکتین متیل استراز و پلی گالاکتوروناز، میزان ظرفیت آنتی اکسیدانی و میزان آنتوسیانین، در مقایسه با میوه های شاهد تأثیر گذار بودند. همچنین این تیمارها میزان اسید آسکوربیک و فنل کل را در حد مطلوبی حفظ کرده اما بر میزان فلاونوئید کل و محتوای پروتئین میوه تأثیر معنی داری نداشتند. در مجموع، نتایج نشان داد که تیمارهای 5/7 و 5 میکرومولار سدیم نیتروپروساید به ترتیب بیشترین تأثیر را در حفظ کیفیت میوه های توت فرنگی در مرحله ی پس از برداشت داشته و تیمار شاهد و 10 میکرومولار سدیم نیتروپروساید در این رابطه تأثیر کمتری داشتند. همچنین، نتایج آزمایش دوم نشان داد که تیمار 5/7 میکرومولار، میزان بیان ژن های پکتین متیل استراز و پلی گالاکتوروناز را به طور معنی داری کنترل کرد. در طول آزمایش، میزان بیان هر سه ژن روند افزایشی نشان داده و از میان آن ها ژن سلولاز میزان بیان بالاتری داشت. درکل، می توان نتیجه گرفت که تیمار سدیم نیتروپروساید در غلظت مناسب می تواند بر کیفیت پس از برداشت میوه توت فرنگی و عمر مفید آن، مؤثر واقع شود.
