محمد جلالی

استان کردستان و شهرستان سنندج ازنظر اقلیمی و آب وهوایی دارای شرایط خوبی در جهت توسعه انرژی های نو می باشند. با توجه به مسائل و مشکلات زیست محیطی مربوط به کاربرد سوخت های فسیلی، در این پژوهش به بررسی نگرش بهره برداران و متخصصان بخش کشاورزی شهرستان سنندج نسبت به انرژی های تجدیدپذیر و کاربرد آن ها در کشاورزی پرداخته شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کشاورزان و متخصصان بخش کشاورزی شهرستان سنندج در استان کردستان می باشند که به روش نمونه گیری تصادفی تعداد 360 نفر کشاورزان و 140 نفر متخصص انتخاب شدند. برای سنجش و تحلیل نگرش و دیدگاه کشاورزان و متخصصان سنندج نسبت به انرژی های تجدیدپذیر و کاربرد آن ها در کشاورزی از پرسشنامه ای استفاده شد که روایی آن با استفاده از نظر متخصصان و پایـای مقیـاس هـای آن بـا اسـتفاده از ضـریب آلفـای کرونبـاخ محاسبه گردید. ضریب پایایی مقیاس های پرسشنامه بین 76/0 تا 93/0 بود که نشان از قابل اطمینان بـودن مقیـاس هـای بـه کـار رفتـه داشت. بر اساس دیدگاه کشاورزان امکان استفاده از انرژی بیوماس و انرژی خورشیدی در کشاورزی استان کردستان به ترتیب در اولویت قرار دارند. همچنین بنا بر دیدگاه متخصصان، استفاده از انرژی های خورشیدی و بیوماس (زیست توده) در اولویت قرار داشت. هر دو گروه کشاورزان و متخصصان نسبت به کاربرد انرژی های خورشیدی و بیوماس در بخش کشاورزی نگرشی کاملا مساعد دارند. نگرش بسیاری از کشاورزان (5/50 درصد) و متخصصان (0/52 درصد) نسبت به محیط زیست مثبت وکاملا مثبت بود. 7/52 درصد از کشاورزان وضعیت امنیت انرژی در ایران را کاملا امن و 9/45 درصد از آن ها وضعیت انرژی در ایران را امن عنوان کرده اند که نشان از ضعف آگاهی در این زمینه دارد. نتایج آزمون U من ویتنی نشان داد که بین دیدگاه کشاورزان و متخصصان نسبت به کاربرد انرژی های خورشیدی در بخش کشاورزی تفاوت آماری معنی داری در سطح اطمینان 1 درصد وجود ندارد (سطح معنی داری= 641/0)، ولی بین دیدگاه کشاورزان و متخصصان نسبت به کاربرد انرژی های بادی، آبی و بیوماس تفاوت های آماری معنی داری در سطح اطمینان 1 درصد وجود داشت (سطح معنی داری= 001/0). یعنی دو گروه کشاورزان و متخصصان نسبت به کاربرد انرژی بادی، آبی و بیوماس در بخش کشاورزی دیدگاه متفاوتی با یکدیگر دارند. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که بین نگرش کشاورزان و متخصصان نسبت به امنیت انرژی در ایران و نگرش آن ها نسبت به محیط زیست با دیدگاه آن ها نسبت به کاربرد انرژی های تجدیدپذیر رابطه معناداری وجود دارد. بر اساس یافته های حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی از دیدگاه هر دو گروه مورد مطالعه، 4 مانع اصلی بکارگیری انرژی های تجدیدپذیر در بخش کشاورزی عبارتند از: " عدم اطمینان کشاورزان به دولت " ؛ " عدم توانایی مالی کشاورزان " ؛ " ضعف در سیاست های دولت " و " ضعف دانشی کشاورزان ". مهمترین موانع بکارگیری انرژی های تجدیدپذیر در بخش کشاورزی از دیدگاه کشاورزان "عدم اطمینان کشاورزان به دولت" و از دیدگاه متخصصان " ضعف در سیاست های دولت "می باشد. از جمله مهمترین پیشنهادهای تحقیق حاضر انجام برنامه های مختلف آموزشی، ترویجی، تشویقی و تسهیل گرانه با هدف اطمینان سازی در میان کشاورزان است تا حرکت به سمت کاربرد انرژی های تجدیدپذیر در بخش کشاورزی سریع تر شود