محمد حسین قلی زاده

در این تحقیق به منظور تارزیابی تغییرات دمای حداکثر ماهانه درغرب ایران از داده های دمای حداکثر روزانه ایستگاه های غرب ایران دردوره 27 سااله (2018- 1991) استفاده گردید. روند تغییرات دمای حداکثر درغرب ایران بر اساس آزمون ناپارامتری من – کندال و برآورد نرخ تغییرات دمای حداکثر ماهانه نسبت به میانگین دوره ی مورد مطالعه به کمک تخمین گر شیب سن برآورد گردید. برای ترسیم نقشه ها از نرم افزار ARCGIS، استفاده شد. و با روش IDW، درونیابی نقشه ها انجام گرفت نتایج تحقیق نشان داد؛ افزایش در دمای حداکثر در ماه ژانویه به میزان 4/0 تا 99/1 درجه سانتی گراد بوده است و نرخ افزایش دما در نواحی شمالی و جنوبی محدوده مورد مطالعه بیش از نواحی دیگر بوده است. در ماه فوریه دراغلب نواحی غرب کشور افزایش در دمای حداکثر به میزان 12/0 تا 2/2 درجه سانتی گراد بوده است و در ایستگاه بیجار، روند افزایش در دمای حداکثر بیش از نواحی دیگر بوده است. افزایش در دمای حداکثر در نواحی شمالِ غرب و غرب محدوده مورد مطالعه بیش از نواحی دیگر بوده است. در ماه مارس نیز در اغلب نواحی غرب کشور افزایش در دمای حداکثر به میزان 063/0 تا 29/2 درجه سانتی گراد رخ داده است نرخ افزایش دمای حداکثر در نواحی شمالِ غرب و جنوبِ شرق محدوده مورد مطالعه بیش از نواحی دیگر بوده است. در ماه آوریل افزایش در دمای حداکثر به میزان 29/0 تا 39/1 درجه سانتی گراد رخ داده است. در این ماه نرخ افزایش دمای حداثر ماهانه در نواحی شمالِ غرب محدوده مورد مطالعه بیش از نواحی دیگر بوده است. در ماه می فزایش در دمای حداکثر ماهانه به میزان 27/0 تا 59/1 درجه سانتی گراد رخ داده است . افزایش دمای حداکثر درنواحی شمالِ غرب تا جنوبِ شرق محدوده مورد مطالعه بیش از نواحی دیگر بوده است. در ماه ژوئن افزایش در دمای حداکثر در بیشتر نواحی به میزان 17/0 تا 05/1 درجه سانتی گراد بوده است و افزایش دمای حداکثر در نواحی جنوبی محدوده مورد مطالعه بیش از نواحی دیگر بوده است. در ماه جولای در اغلب نواحی غرب کشور افزایش در دمای حداکثر به میزان 3/0 تا 3/1 درجه سانتی گراد رخ داده است بطور کلی روند افزایش دما در نواحی جنوبِ شرقی محدوده مورد مطالعه بیش از نواحی دیگر بوده است. در ماه آگوست در اغلب نواحی غرب کشور افزایش در دمای حداکثر به میزان 28/0 تا 3/1 درجه سانتی گراد رخ داده و میزان افزایش دما در نواحی شمال غرب و مرکزی محدوده مورد مطالعه بیش از نواحی دیگر بوده است. در ماه سپتامبر دربیشتر نواحی غرب کشور افزایش در دمای حداکثر به میزان 12/0 تا 2 درجه سانتی گراد بوده .اما در ایستگاه های دهلران و بستان روند افزایش در دمای حداکثر بیش از نواحی دیگر بوده است. بطور کلی روند افزایش دما در نواحی جنوب غرب محدوده مورد مطالعه بیش از نواحی دیگر بوده است. در ماه اکتبر تمام منطقه غرب کشور دارای افزایش دمای حداکثر به میزان 2/0تا 5/2 درجه سانتی گراد بوده است و نرخ افزایش دما در نواحی شمالی محدوده مورد مطالعه بیش از نواحی دیگر بوده است. در ماه نوامبر همانند سایر ماه ها دراغلب نواحی غرب کشور افزایش در دمای حداکثر به میزان 42/0 تا 9/0 درجه سانتی گراد بوده است در این ماه افزایش دمای حداکثر در نواحی شمال شرق و جنوب شرق محدوده مورد مطالعه بیش از نواحی دیگر بوده است. در ماه دسامبر در نواحی غرب کشور افزایش در دمای حداکثر به میزان 54/0 تا 09/1 درجه سانتی گراد بوده است و در نواحی شمال غرب و غرب محدوده مورد مطالعه بیش از نواحی دیگر بوده است. بررسی دمای حداکثر در فصل زمستان بیانگر افزایش یکنواخت و شدید آن در سطح کل منطقه مورد مطالعه است.در فصل بهار افزایش در دمای حداکثر در بخش وسیعی از محدوده غربی کشور رخ داده است. بررسی تغییرات دمای حداکثر در فصل پاییز افزایش دمای حداکثر را در تمام منطقه مورد مطالعه نشان داد و این مقدار افزایش دما در بخش های غربی و شمال شرقی با شدت بیشتری مشاهده گردید در مقیاس سالانه افزایش دمای حداکثر در بخش های شمال غربی، غرب و جنوب غرب محسوس تر است. نتایج این پژوهش نشان دادکه درماه ژانویه (91/1تا4/0)، فوریه (2/2تا12/0)، مارس(29/2تا063/0)، می (59/1تا27/0)، سپتامبر(2تا12/0) و اکتبر(5/2تا2/0) تغییرات بیشتری را نسبت به ماه های آوریل(32/1تا29/0)، ژوئن (05/1تا17/0)، جولای (3/1تا 3/0)، آگوست (3/1تا 28/0)، نوامبر (9/0تا42/0) و دسامبر (09/1تا 54/0) داشته اند. نتایج نشان داد که ماه اکتبر با افزایش از 5/2 تا2/0 بیشترین مقدار تغییرات را داشته است. درحالی که، ماه نوامبر با افزایش از 9/0 تا42/0 کمترین مقدار تغییرات را نشان داده است. است. نهایتا، مقدار تغییرات افزایش دمای حداکثر سالانه از (19/1تا 236/0) بوده است.