محمد حاجی زاده

ویروس برگ بادبزنی مو (Grapevine fanleaf virus, GFLV) و ویروییدهای لکه زرد 1 مو (GYSVd-1 Grapevine yellow speckle viroid-1,) و لکه زرد 2 مو (Grapevine yellow speckle viroid-2, GYSVd-2) گسترش جهانی دارند. در اثر آلودگی توام این بیمارگرها بر شدت علایم افزوده و منجر به ایجاد بیماری رگ نواری می شود که به طور جدی میزان و کیفیت محصول مو را تحت تاثیر قرار می دهد. وقوع عوامل ذکر شده از اغلب مناطق اصلی کشت مو در ایران نیز گزارش شده است. از این رو، معرفی یک روش دقیق، سریع و ارزان برای ردیابی هم زمان این عوامل می تواند نقش مهمی را در جلوگیری از انتشار و گسترش خسارت آن ها و نیز غربال گیاهان سالم داشته باشد. در پژوهش حاضر یک روش(mRT-PCR) Multiplex RT-PCR جهت ردیابی هم زمان GFLV، GYSVd-1، GYSVd-2 و نیز HSVd به عنوان کنترل داخلی، با استفاده از cDNA نمونه های آلوده به این عوامل بهینه سازی شد. واکنش پی سی آر با استفاده از آغازگرهای اختصاصی برای هر کدام از این عوامل به صورت جداگانه و یا در ترکیب با یکدیگر منجر به تکثیر قطعه های مورد انتظار در حدود 126، 229، 302 و 451 جفت باز به ترتیب مربوط به GYSVd-1، GYSVd-2، HSVd و GFLV گردید. برای اعتباردهی بیشتر، 24 نمونه از تاکستان های شمال غرب کشورکه قبلا آلودگی آن ها به ترکیب های مختلف این عوامل محرز شده بود، مجددا با این روش مورد آزمون و مقایسه قرار گرفتند که نتایج حاکی از کارایی روش بهینه شده در این تحقیق داشت. همچنین، روش mRT-PCR بهینه شده طی این تحقیق برای ردیابی این بیمارگرها از تاکستان های مختلف استان کردستان به کار گرفته شد. به همین منظور، تعداد 36 نمونه برگی از نمونه های جمع آوری شده در طی اواسط مرداد تا اواخر شهریور ماه سال 1394 مورد ردیابی قرار گرفتند. پس از استخراج آران ای کل از بافت برگ نمونه ها، سنتز دی.ان.ای مکمل توسط آغازگرهای تصادفی شش تایی انجام و به عنوان الگو در آزمون mRT-PCR توسط مخلوطی از آغازگرهای اختصاصی این عوامل مورد استفاده قرار گرفت. الکتروفورز محصولات PCR بیانگر تکثیر قطعه های مورد انتظار برای GYSVd-1، GYSVd-2 و GFLV به ترتیب در 22، 21 و 7 نمونه بود. ردیابی این بیمارگرها با روش mRT-PCR از تاک های مورد بررسی نشان داد که تاکستان های استان کردستان به صورت گسترده به این عوامل آلوده هستند. برای اطمینان از اختصاصیت قطعه ها