ویروس موزاییک خیار (Cucumber mosaic virus, CMV) یکی از گونههای مهم جنس Cucumovirus و خانواده Bromoviridae است.CMV دارای RNA تکرشتهای مثبت و ژنوم چند بخشی شامل سه قطعه RNA و در برخی از جدایهها دارای RNA ماهوارهای است. آلودگی به این ویروس یکی از فاکتورهای محدودکننده تولید کدوئیان و سولاناسه در جهان میباشد. در این مطالعه، به منظور ردیابیCMV ازمزارع جالیز استان کردستان، نمونهبرداری در طی بهار و تابستان سال 1392 به صورت انتخابی از گیاهانی که دارای علائم مشکوک به ویروس موزائیک خیار بودند، انجام شد. اسید نوکلئیک کل از بافت برگ نمونهها استخراج و پس از ساخت cDNA با استفاده از آغازگر شش نوکلئوتیدی تصادفی، قسمتی از ژن پوشش پروتئینی با روش PCR و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی تکثیر گردید. الکتروفورز محصول PCR روی ژل آگارز 1/2%، تکثیر قطعه مورد انتظار حدود 870 جفت بازی را از 2/28 درصد از نمونههای مورد مطالعه آلوده به این ویروس نشان داد. تجزیه تحلیل ترادف ژن پوشش پروتئینی جدایه تعیین توالی شده از کدو در این تحقیق نشان داد که این جدایه به ترتیب دارای 99-86 و 98-83 درصد تشابه نوکلئوتیدی با جدایههای ایران و سایر جدایهها از نقاط مختلف جهان است. این اولین گزارش از ردیابی مولکولی ویروس موزاییک خیار در محصولات خیار، فلفل دلمهای، هندوانه، لوبیا سبز و بادمجان در استان کردستان میباشد.