محمد حاجی زاده

ویروس پیسک توت‌فرنگی (Strawberry mottle virus, SMoV) یکی از ویروس های مهم توت‌فرنگی است که پراکنش جهانی دارد. در طی تابستان سال‌های 97-1399، تعداد 188نمونه برگی با علائم شبه ویروسی و بدون علایم به منظور ردیابی SMoV از باغات توت‌فرنگی استان کردستان جمع آوری شد. RAN کل از نمونه‌ها با روش سیلیکا استخراج و cDNA آن‌ها با آغازگرهای تصادفی شش‌تایی ساخته شد. PCR با آغازگرهای اختصاصی انجام شد و قطعه‌ای به طول 461 جفت باز در 51/58 درصد از نمونه‌های مورد مطالعه تکثیر گردید. به منظور اطمینان از نتیجه RT-PCR، پنج جدایه انتخاب و پس از اتصال به پلاسمید pTG-19 در باکتری Escherichia coli ترانسفورم و پلاسمیدهای نوترکیب همسانه شده تعیین توالی شدند. نتایج توالی‌یابی نشان داد که این جدایه‌ها بیش از 90 درصد با جدایه‌های موجود در ژنبانک همپوشانی در سطح نوکلئوتیدی دارند. سپس، به منظور بررسی حضور شته ناقل در باغات توت‌فرنگی استان، تعدادی از نمونه‌ها به گیاه محک Fragaria vesca با کمک شته جمع‌آوری شده از باغات توت‌فرنگی (احتمالا Chaetosiphon fragaefolii) تلقیح شدند که بعد از دو هفته علائمی شبیه به علائم ویروس SMoV در گیاه محک ظاهر شدند و آلودگی آن به این ویروس تایید شد. در ادامه این تحقیق به منظور بررسی بیشتر خصوصیات مولکولی، چند جدایه بر اساس منطقه جغرافیایی، رقم میزبان و نوع علایم انتخاب و مناطق کد شونده آران‌ای شماره دو شامل ژن پروتئین پوششی و پروتئین حرکتی از چهار جدایه تکثیر و توالی‌یابی شدند. در آنالیز نوترکیبی، اتفاق نوترکیبی در این جدایه‌ها مشاهده نشد و از لحاظ ماهیت سایت برشی، تفاوتی با سایر جدایه‌های شناخته شده این ویروس وجود نداشت. در بررسی تبارزایی هر چهار جدایه در یک کلاد قرار گرفتند. در ارزیابی فاصله ژنتیکی جدایه‌های این تحقیق با سایر جدایه‌های ژنبانک جدایه KM (مریوان) به جدایه‌ 19SP059Eاز کشور کانادا (شماره دسترسی MZ328087)، جدایه PK (سنندج) و جدایه 13A(سنندج) به جدایهC از کشور جمهوری چک (شماره دسترسی MH013327) و جدایه SA(کامیاران) به جدایه T1 از کشور ژاپن (شماره دسترسی LC550286) بیشترین شباهت نوکلئوتیدی را نشان دادند. این اولین گزارش از ردیابی و تعیین مشخصات مولکولی ویروس SMoV در مزارع توت-فرنگی استان کردستان می‌باشد.