محمد دارند

برای انجام این پژوهش از داده های روزانه ی بارش پایگاه داده افرودیت نسخه ی V1101 با تفکیک مکانی 25/0 درجه ی قوسی طی بازه ی زمانی 1/1/1951 تا 31/12/2007 بهره گرفته شد. ماتریسی در ابعاد 2490× 20819 ایجاد شد که بر روی سطرها روز و بر روی ستونها یاخته های داخل مرز سیاسی ایران قرار داشت. برای واکاوی خشکسالی و ترسالی از نمایه ی استاندارد شده ی بارش(SPI) استفاده شد. به دلیل آنکه نمایه ی بکارگرفته شده در بازه های زمانی ماهانه شرایط خشک و ترسالی را ارزیابی می کند میانگین ماهانه ی بارش بر روی هر یاخته جداگانه بدست آمد و ماتریسی جدید در ابعاد 2490×672 ایجاد شد. چون هدف از انجام این پژوهش پایش مکانی خشکسالی های بلندمدت بود، برای هر یک از یاخته ها مقادیر نمایه ی استاندارد بارش در بازه های زمانی 12 و 24 ماهه حساب شد. برای شناسایی مناطق همگن خشکسالی ابتدا فواصل اقلیدسی هر یک از یاخته ها برپایه ی نمایه ها برآورد شد و بر روی فواصل بدست آمده تحلیل خوشه ای به روش ادغام وارد انجام گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که به لحاظ رخنمود خشکسالی های بلندمدت(هیدرولوژیکی) ایران را می توان به 8 ناحیه ی همگن پهنه بندی کرد. برای هر یک از پهنه های شناخته شده وردایی سری زمانی خشکسالی و ترسالی ها با شدت های مختلف طی بازه ی زمانی مورد مطالعه، مورد واکاوی قرار گرفت. نمایه ی استاندارد بارش 24 ماهه نسبت به نمایه ی12ماهه، دوام و ماندگاری بیشتری از خود نشان می دهد که این خود بیانگر بلندمدت تر بودن واکنش منابع زیرزمینی آب به رخداد بارش است و بازگشت به شرایط طبیعی در منطقه فرایندی زمان بر و طولانی است. همچنین یافته ها نشانگر آن است که اغلب پهنه ها طی سالهای اواخر دوره ی آماری( 2000 تا 2007) خشکسالی های هیدرلوژیکی را تجربه کرده اند. شدیدترین خشکسالی هیدرولوژیکی اغلب در سال 2000 رخنمود داشته است.