قدیمی ترین فرضیه مطرحشده برای بیماری آلزایمر که داروهای زیادی بر اساس آن تولید شده اند، فرضیه کولینرژیک میباشد. این فرضیه پیشنهاد میکند که بیماری آلزایمر حاصل کاهش نوروترانسمیتر استیلکولین است. یکی از دلایل اصلی کاهش استیل کولین، فعالیت زیاد آنزیم استیل کولین استراز در بیماری آلزایمر است, لذا مهار این آنزیم می تواند به درمان این بیماری کمک نماید. از آنجا که قبلا تاثیرمهاری عصاره متانولی گیاهان فرفیون شاخه ضخیم Euphorbia macroclada و شقایق گل درشت Glaucium grandiflorum به اثبات رسیده است، هدف از این پژوهش، بررسی و شناسایی اندام هایی از گیاهان فوق که حداکثر فعالیت مهارکنندگی را نشان می دهند به اضافه سنجش فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره های این اندامها، بود. عصاره متانولی اندامهای جدا شده گیاهان مورد مطالعه با روش ماسرایشن تهیه شدند. اثر مهاری عصاره ها در شش غلظت مختلف در میکروپلیت های 96 چاهکی و در طول موج 405 نانومتر با استفاده از دستگاه میکروپلیت خوان بررسی گردید. همچنین فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها با استفاده از تست های DPPH و احیای آهن اندازه گیری شد. بیشترین میزان فعالیت مهاری گیاه گلاسیوم مربوط به غلظت mg/ml80 عصاره متانولی اندامِ گل (100٪ مهار و مقدار IC50برابر با mg/ml01/0 و بیشترین میزان فعالیت مهاری گیاه افوربیا مربوط به غلظت mg/ml80 عصاره متانولی اندامِ گل(100٪ مهار و مقدار IC50 برابر با mg/ml12/1) بود. همچنین اندام های گل و برگ گلاسیوم دارای فعالیت آنتی اکسیدانی 100٪ و EC50 به ترتیب mg/ml36/0 و mg/ml 032/0 بودند. گل و برگ یوفوربیا نیز دارای فعالیت آنتی اکسیدانی 100٪ و EC50 به ترتیب mg/ml 35/0 و mg/ml 2/0 میلی گرم بر میلی لیتر بودند. مطابق نتایج مطالعات سنتیک مهار آنزیمی، نوع مهارکنندگی برای عصاره متانولی اندامگل گیاه شقایق گل درشت به ترتیب الگوی مهار نارقابتی و غیر رقابتی را به روی فعالیت آنزیم استیلکولین استراز نشان دادند، در حالی که عصاره اندام گل فرفیون شاخه ضخیم الگوی مهار نارقابتی را از خود نشان دادند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که عصاره متانولی اندام های گل گیاهان گلاسیوم و افوربیا به صورت قابل توجهی دارای اثر مهاری فعالیت استیل کولین استرازی و در عین حال فعالیت آنتی اکسیدانی قابل توجهی هستند. بنابراین می توان از این عصاره ها با هدف شناسایی منابع بالقوه تهیه دارو های جدید در درمان بیماری های ناشی از پرکاری آنزیم استیل کولین استراز بهره جست.
