محمدعلی زارعی

بیماری قند (دیابت شیرین) یک اختلال متابولیکی پیش رونده است که تأثیر عمده ای بر جمعیت جهان دارد. عوامل متعددی برای مدیریت و درمان این بیماری وجود دارند. عمده ترین اثر دیابت افزایش سطح قند خون (هایپرگلیسمی) می باشد. یکی از راه های مفید برای جلوگیری از افزایش قند خون، کاهش جذب گلوکز خون از طریق مهار آنزیم های هیدرولیزکننده ی کربوهیدرات ها مانند آلفاگلوکوزیداز (EC 3.2.1.20) است. این آنزیم باعث هیدرولیز پلی-ساکاریدها به واحدهای کوچک تر می شود. در روند جلوگیری از پیشرفت بیماری دیابت و هایپرگلیسمی، تجویز داروهای مهارکننده ی آنزیم آلفاگلوکوزیداز در اولویت قرار دارد. این داروها با مهار آنزیم هدف، مانع تولید مونوساکاریدها از دی ساکاریدها و متعاقباً جذب آن ها می شوند. از طرفی با توجه به دخالت رادیکال های آزاد در بیماری دیابت، یکی از زمینه های مورد مطالعه برای کنترل دیابت، پایین آوردن مقدار عوامل اکسیدان می باشد. در این زمینه اثر آنتی اکسیدان ها در جلوگیری از آسیب های ایجاد شده از طریق عملکرد رادیکال های آزاد، در بیماری دیابت مورد مطالعه قرار گرفته است. بنابراین یک داروی مفید برای کنترل بیماری دیابت باید دارای دو ویژگی پایین آورنده گی قند خون و آنتی اکسیدانی باشد. شناخت و دستیابی به داروهایی که اثرات سریع تر و عوارض جانبی کم تر داشته باشند، به ویژه با منشأ گیاهی، یکی از اهداف مهم مطالعات امروزی در زمینه درمان دیابت می باشد. هدف از این تحقیق تعیین درصد مهارکنندگی آنزیم آلفاگلوکوزیداز، بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی و تعیین مقدار فنول و فلاونوئید تام عصاره هگزانی اندام های هوایی جدا شده ی گیاهان خاکشیر (Descurainia sophia) و شاه تره (Fumaria vaillantii) بود، که در مطالعات قبلی اثر آنتی گلوکوزیدازی کلی آن ها به اثبات رسیده است. در این مطالعه از آنزیم آلفاگلوکوزیداز مخمر ساکارومایسیس سرویزیه استفاده شد. فعالیت آنزیم به روش اسپکتروفتومتری در طول موج 405 نانومتر و از طریق سنجش میزان پارانیتروفنل آزاد شده از پارانیتروفنیل- آلفا- دی گلوکوپیرانوزید بررسی شد. از آکاربوز به عنوان کنترل مثبت در سنجش آنزیمی و از اسید آسکوربیک به عنوان کنترل مثبت در تست های آنتی اکسیدانی استفاده شد. هر یک از سنجش ها در سه تکرار انجام شدند. مطابق نتایج این مطالعه، از میان اندام های هوایی دو گیاه، عصاره هگزانی در غ