محمدعلی زارعی

امروزه یکی از روش ها جهت مهار پیشرفت بیماری آلزایمر تجویز داروهای مهارکننده آنزیم استیل کولین استراز می باشد. دستیابی به داروهایی با اثرات بهتر و عوارض جانبی کمتر بخصوص با منشای گیاهی هدف بسیاری از محققین می باشد. هدف از این پژوهش بررسی و بدست آوردن میزان خاصیت مهار کنندگی آنزیم استیل کولین استراز توسط عصاره متانولی اندام های هوایی گیاهان غربالگری شده یAlcea kurdica (Schleht.) Alef. و Astragaluse glumaceus Bioss. و همچنین شناسایی ترکیبات موجود در اندام-های با بیشترین درصد مهار بود. عصاره متانولی اندام های مختلف (گل، ساقه، برگ) دو گیاه Alcea kurdica و Astragaluse glumaceus به منظور بررسی فعالیت مهاری آن ها بر روی استیل کولین استراز، به روش ِالمن در غلظت های 25/0، 5/0، 1 و 2 میلی گرم بر میلی لیتر مورد سنجش قرار گرفتند. در این مطالعه از آنزیم استیل کولین استراز مارماهی الکتریکی استفاده شد و از گالانتامین محلول در متانول به عنوان کنترل مثبت استفاده گردید. همه ی سنجش ها در 3 تکرار انجام شد. ترکیبات تشکیل دهنده ی عصاره ی متانولی اندام-های با بیشترین درصد مهار توسط دستگاه گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنجی جرمی (GC/MS) شناسایی، و درصد آن ها تعیین شد. مطابق نتایج این مطالعه عصاره متانولی در غلظت 2 میلی گرم بر میلی لیتر برای اندام گل گیاه Alcea kurdica (45/63 % مهار) و در همین غلظت برای اندام برگ گیاه Astragaluse glumaceus(58/53 % مهار) دارای اثرات قابل توجهی بودند. میزان 50IC آن بخش ها به ترتیب 114/0 و 216/0 میلی گرم بر میلی لیتر بود. مطابق نتایج مطالعات سینتیک مهار آنزیمی، نوع مهار برای عصاره اندام گل Alcea kurdica مهار رقابتی، و برای عصاره اندام برگ Astragaluse glumaceus از نوع مهار ترکیبی (رقابتی- غیررقابتی) بود. همچنین در عصاره ی متانولی اندام گل Alcea kurdica 53 ترکیب و ایزومر مختلف شناسایی شدند. بیشترین ترکیبات دکانوئیک اسیدها ( 58/15%)، دکاترین ها (83/16%)، سیتوسترول ها (00/10%) و مشتقات فلاونوئیدی بودند. در عصاره ی متانولی اندام برگ در گیاه Astragaluse glumaceus 33 ترکیب و ایزومر مختلف شناسایی شدند. بیشترین ترکیبات 3- متیل بنزآلدهید (07/12%)، پیرازین ها (90/15%)، دکاترین ها (67/9%)، دکانوئیک اسید ها (09/11%)، مشتقات آلکالوئید و فلاونوئیدی بودند. نتایج کلی نشان می دهد