محمدعلی زارعی

تیروزیناز، اکسیدازی حاوی عنصر مس و دارای چندین عملکرد است و به مقدار زیاد در گیاهان، قارچ ها، میکروارگانیسم ها و جانوران یافت می شود. آنزیم تیروزیناز دو مرحله ی اول ملانوژنز را در پستانداران کاتالیز می کند و مسئول واکنش سیاه شدگی آنزیمی میوه های آسیب دیده و سبزیجات می باشد. تیروزیناز دارای دو مکانیسم مهم می باشد، با فعالیت مونو فنولازی باعث هیدروکسیله کردن سوبسترا (ال-تیروزین) شده و با فعالیت دی فنولازی باعث اکسید کردن سوبسترا (ال-دوپا) می شود. مهمترین عملکرد تیروزیناز در پستانداران سنتز ملانین از سوبسترا می باشد. تولید غیرطبیعی ملانین (هایپرپیگمانتاسیون) باعث تیره شدن پوست و ایجاد لکه های پوستی می شود که یکی از مشکلات جدی زیبایی می باشد. با مهار آنزیم تیروزیناز می توان این بیماری ها را تا حد زیادی درمان کرد یا می توان از بروز مشکلات زیبایی پیشگیری کرد. در این پژوهش اثر مهاری عصاره ی متانولی 70 گونه ی گیاهی بر روی تیروزیناز قارچی سنجیده شده است. اثر مهاری همه ی استخراجات در غلظت های نهایی 400، 100، 25 و 2/6 میکروگرم در میلی لیتر مورد سنجش قرار گرفت. از کوجیک اسید و آربوتین محلول در بافر فسفات به عنوان کنترل مثبت استفاده شده است. تمام سنجش ها در سه تکرار با استفاده از دستگاه میکروپلیت ریدر در طول موج 492 نانومتر انجام شد. نتایج نشان داد که عصاره ی نه گیاه با غلظت 400 میکروگرم بر میلی لیتر شامل Bongardia chrysogonum (L.) Spach, Podophylaceae، Heptaptera anatolica (Boiss.) Tutin, Apiaceae،Bornm, Solanaceae Hyoscyamus kurdicus،L, Guttiferae Hypericum scabrum،Russell, Lamiaceae Marrubium cuneatum،Bornm, Boraginaceae Nonea hypoleia، Salvia suffruticosa Montbr.&Auch, Lamiaceae،Boiss, Scrophulariaceae Scrophularia pruinosa و Verbascum phoenicum L, Scrophulariaceae و دو گیاه با غلظت 25 میکروگرم بر میلی لیتر شاملL, Boraginaceae Asperugo procumbens،Astragalus siliquosus Boiss.subsp.siliquosus, Papilionaceae دارای مهار بالای 60 درصد می باشند. قدرت مهاری عصاره ی گیاه Saliva suffruticosa با غلظت 400 میکروگرم در میلی لیتر، 62/92 درصد بوده و نوع مهار آن بر اساس محاسبات سنتیکی و رسم نمودار لینویوربرک، به صورت نارقابتی می باشد. در مطالعات بعدی می-توان از این گیاهان برای یافتن داروهای