محمدعلی زارعی

اختلالات عصبی مانند بیماری آلزایمر، رایج ترین نوع بیماری در افراد سالخورده است. برای درمان علایم چنین بیماری هایی، مهارکننده های استیل کولین استراز به عنوان دارو مورد استفاده قرار می گیرد. داروهایی که هم اکنون برای کنترل چنین بیماری هایی مصرف می شوند، دارای عوارض جانبی متعددی هستند. از طرفی گیاهان منبع بالقوه ترکیبات فعال زیستی و ارائه دهنده راهبردهایی برای درمان بیماری های مختلفی می باشند. بنابراین هدف کلی این مطالعه پیدا کردن مهارکننده های قوی جدید برای آنزیم استیل-کولین استراز از میان عصاره های گیاهی می باشد. عصاره متانولی یکصد گونه گیاهی (بخش های هوایی گیاه) به منظور فعالیت مهاری آن ها بر روی استیل کولین استراز، بوسیله روش المن در غلظت های 25/0، 5/0، 1 و 2 میلی گرم در میلی لیتر مورد سنجش قرار گرفتند. توانایی گیاهان در مهاراستیل کولین استراز، با استفاده از آنزیم استیل کولین استراز مارماهی الکتریکی تعیین شد. گالانتامین محلول در متانول به عنوان کنترل مثبت مورد استفاده قرار گرفت. همه ی سنجش ها با 3 بار تکرار انجام شد. عصاره متانولی گیاهان گلوسیوم گرندیفلورم، لئونتیس لئونتوپتالام، پگانوم هارمالا، سالویا سیریاکا، یوفوربیا ماکروکلادا، آستراگالوس گلوماسئوس، آلسه آ کردیکا، مدیکاگوساتیوا، تریفولیوم رپنس فعالیت مهارکنندگی بالای 60 درصد برای آنزیم استیل کولین استراز از خود نشان دادند. مقدار 50IC این گیاهان به ترتیب 025/0، 45/0، 49/0، 33/0، 51/0، 70/0، 21/0، 77/0 و 73/0 میلی گرم در میلی لیتر بود.براساس این نتایج پیشنهاد می شود که عصاره های با درصد مهار بالا ممکن است منبع قابل توجهی از ترکیبات گیاهی جدید، با اثر مهاری بر روی آنزیم استیل کولین استراز و برای درمان اختلالات تحلیل برنده عصبی مفید باشند.