محمدعلی زارعی

آنزیم های فیتاز یک گروه ویژه از فسفاتازها هستند که توسط گروه متنوعی از موجودات شامل گیاهان ، میکروارگانیسم ها و برخی از جانوران تولید شده و هیدرولیز فیتیک اسید به میو اینوزیتول و واحدهای فسفات معدنی کاتالیز می نمایند. محصولات این واکنش بویژه فسفات در حیات موجودات عملکردهای متنوعی دارند. فسفر مانند نیتروژن برای بیشتر اشکال حیات ضروریست، لذا با توجه به اینکه 70 تا 85 درصد فسفر موجود در طبیعت بشکل فیتات است و این شکل فسفر حداقل برای حیوانات تک معدی قابل استفاده نمی باشد ، وقوع این واکنش بسیار دارای اهمیت است. در همین حال عدم جذب فسفر فیتات و دفع آن بصورت فیتات میتواند در مناطق پرورش ماهی، دام و طیور مسائل زیست محیطی ناشی از رشد بی رویه جلبک ها را به همراه داشته باشد. مطالعه خواص سینتیکی فیتاز با توجه به اهمیت موضوع می تواند ما را در شناخت بهتر آن و در نهایت استفاده بهینه از قابلیت های این آنزیم رهنمون باشد. با این هدف به استخراج و بررسی فیتاز یک واریته گندم بنام سرداری پرداختیم. در عمل 100 گرم دانه پاک شده گندم آسیاب و از غربال 0.5 میلی متری عبور داده شد، 5 گرم از غربال شده در 50 میلی لیتر بافر استات 0.2 مولار با pH 5.5 حل شد. بعد از 60 دقیقه هم زدن، از محلول روئی آن برای فیلتراسیون توسط صافیPVDF (با قطر منفذ 0.45 میکرو متر) بر روی یخ استفاده شد. صاف شده در میکرو تیوب های 0.5 میلی لیتری بصورت الیکوتهائی با حجم 0.4 میلی لیتر جمع آوری و تازمان استفاده در 20- درجه فریز شد. با روش های مرسوم به تعیین pH و درجه حرارت مطلوب و همچنین ثابت های سینتیکی آنزیم پرداختیم و تمام سنجش ها بصورت سه بار تکرار انجام گردید. دمای مطلوب برای فعالیت این آنزیم 55 درجه سانتیگراد بود که مطابق با نتایج قبلی است، ولی نمودار pH مطلوب آنزیم دارای سه قله در pH های 3 ، 5.5 و9 بود که قله مربوط به pH 9 قبلاً گزارش نشده است. pH های اسیدی می تواند عملکرد آنرا در معده توجیه کند در حالیکه pH9 می تواند توجیه کننده عملکرد آن در بخش های پائین تر دستگاه گوارش باشد. Km و Vmaxمحاسبه شده برای این آنزیم به ترتیب 1.41 میلی مولار و5.51 میکرو مول بر دقیقه بود.