محمدعلی زارعی

آنزیم فیتاز (EC 3.1.3.8) به عنوان یک افزودنی غذایی در جیره حیوانات تک معدی، با هدف افزایش میزان جذب فسفات موجود در جیره، در شاخه های مختلف علوم تغذیه دام، طیور و آبزیان دارای جایگاه ویژه ای می باشد. با این وجود اقدامات کافی در زمینه تشدید اثر آن یا رفع موانع عمل بهینه آن صورت نگرفته است. این پژوهش با هدف یافتن عوامل فعال کننده یا مهارکننده فیتاز در منابع گیاهی غنی از متابولیت های ثانویه صورت گرفت. آنزیم فیتاز از دانه گندم رقم سرداری استخراج گردید. پس از تهیه عصاره متانولی نمونه های گیاهی، اثر آن ها در چهار غلظت001/0، 01/0، 1/0، و 1 گرم درلیتر ، به روش اسپکتروفتومتری میکروپلیت و در طول موج 405 نانومتر ، بر روی فعالیت فیتاز بررسی شد. در میان عصاره های متانولی بررسی شده، عصاره متانولی چهار گیاه Pedicularis sibthorpii Boiss، Phlomis persica Boiss، Solenanthus Circinatus Ledeb، Stachys lavandulifolia Vahl، اثر مهارکنندگی قابل توجهی بر فعالیت آنزیم فیتاز از خود نشان دادند. در مقابل عصاره متانولی شش گیاه Astragalus caraganae Hohe، Hypericum scabrum L، Linum album Ky.ex Boiss، Valeriana sisymbriifolia Vahl، Euphorbia denticulate Lam، Rindera lanata (Lam.)Bge، اثر فعال کنندگی قابل توجهی بر فعالیت آنزیم فیتاز از خود نشان دادند. مطابق نتایج این مطالعه می توان هم گیاهان دارای خاصیت فعال کنندگی فیتاز و هم گیاهان دارای خاصیت مهارکنندگی فیتاز را به عنوان منابعی بالقوه جهت استفاده در جیره حیوانات تک معدی با هدف افزایش راندمان جذب فسفات جیره، پیشنهاد نمود. گروه نخست می توان را جهت تقویت فعالیت فیتاز به جیره اضافه کرد و اعضای گروه دوم را، اگر به شکلی در رژیم غذایی این حیوانات موجود باشد می توان حذف نمود.