محمدعلی محمودی

فرسایش خاک تهدید مهمی برای محیط زیست و کشاورزی پایدار به حساب میآید. مدلهای فرسایش خاک ابزار مناسبی برای شبیه-سازی فرسایش خاک، شناسایی نواحی مستعد فرسایش و نیز ارزیابی برنامههای عملیات حفاظت خاک میباشند. یکی از مدلهای تجربی پرکاربرد برای تخمین فرسایش خاک معادلۀ جهانی فرسایش خاک است. از جمله مهمترین ورودیهای این مدل عامل بارندگی (R) میباشد. هدف از انجام این پژوهش برآورد و تهیۀ نقشۀ R در حوضۀ آبخیز سد گاوشان در غرب ایران بود. مقدار عامل فرسایندگی سالیانۀ باران با استفاده از دادههای بارش ماهانۀ 11 ساله (2015-2005) در 7 ایستگاه در اطراف حوضه محاسبه شد. سپس تغییرات مکانی آن با استفاده از کریجینگ معمولی برآورد شد. نتایج بدست آمده نشان داد که با حرکت از شرق به غرب در حوضه مقدار بارندگی سالیانه و به تبع آن مقدار شاخص فرسایندگی باران افزایش مییابد. مقدار P بین 333 تا 468 میلیمتر و مقدار R بین 564 تا (MJ mm ha-1 h-1 y-1) 1311 متغیر است. همچنین میانگین بارندگی سالیانه در این حوضه 389 میلیمتر و میانگین عامل بارندگی سالیانه (MJ mm ha-1 h-1 y-1) 862 میباشد.