محمدعلی محمودی

با توجه به اهمیت جنگل‌های زاگرس شمالی از نظر حفاظتی، اقتصادی- اجتماعی و احیایی این پژوهش با هدف شناسایی ترکیب و تنوع گیاهان علفی در تیپ‌های مختلف بلوط واقع در جنگل‌های آرمرده در شهرستان بانه و ارتباط پوشش علفی این جنگل‌ها با شرایط خاک انجام شد. با جنگل گردشی تیپ‌های جنگلی شناسایی و محل استقرار آن‌ها مشخص شد. در هر تیپ 5 قطعه نمونه 500 متر مربعی به صورت تصادفی جهت برداشت اشکوب درختی و 5 نمونه خاک از هر تیپ تا عمق 10 سانتی‌متری خاک برداشت گردید. همچنین از ریز قطعه‌نمونه یک مترمربعی به صورت تصادفی جهت برداشت گونه‌های علفی استفاده شد. شکل زیستی گونه‌ها با استفاده از روش رانکایر، نواحی رویشی به کمک روش زهری و تنوع زیستی با استفاده از شاخص‌های تنوع گیاهی به دست آمدند، سپس ارتباط و رج‌بندی آشکوب علفی کف با متغیرهای خاک از طریق تجزیه تطبیقی قوس‌گیری شده (DCA) و تحلیل تطبیقی متعارفی (CCA) بررسی شد. نتایج نشان داد خانواده‌های Asteraceae ،Fabaceae و Poaceae به ترتیب بیشترین تعداد گونه‌های گیاهی را به خود اختصاص داده‌اند. تروفیت‌ها و همی‌کریپتوفیت‌ها به ترتیب بیشترین درصد حضور را داشتند و مهم‌ترین گروه‌های کرولوژیک منطقه عناصر رویشی ایران -تورانی بودند. همچنین نتایج تجزیه واریانس، همبستگی پیرسون و رج‌بندی پوشش گیاهی نشان داد که تفکیک تیپ‌های رویشی و پراکنش گونه‌ها در زاگرس شمالی به‌طور عمده تحت تأثیر بافت خاک، سدیم، ماده آلی، پتاسیم و فسفر بود. با توجه به یافته‌های این پژوهش می‌توان اذعان داشت که با توجه به گسترش‌گاه وسیع جنگل‌های زاگرس، توجه همزمان به تیپ‌های جنگلی و خاک می‌تواند به نحو مطلوبی نمایانگر تغییرات پوشش گیاهی اشکوب علفی زاگرس باشند و در مدیریت این جنگل‌ها مورد توجه قرار گیرند.