حدود 200 سال طول کشید تا زیست شناسی که بنای آن توسط دانشکده های پزشکی نهاده شده بود به عنوان علمی مستقل از فیزیک و شیمی مطرح شود. انتشار کتاب "اصل انواع" داروین در سال 1859 انقلابی در زیست شناسی به مثابه علمی خودمختار بود. اصولی مانند ماهیت باوری (essentialism)، علیت باوری (determinism) و فروکاست باوری (reductionism) دیگر در زیست شناسی معنایی نداشتند و این علم دارای ویژگی های اختصاصی خود مانند کلی نگری (holism)، مفهوم جمعیتی، پیچیدگی سیستم های زنده و تکامل شد. می توان با قاطعیت گفت که مهمترین مفهوم در کل زیست شناسی تکامل است که این باعث یکپارچه کردن تمام گرایش های زیست شناسی شده است. تکامل توسط ارنست مایر به پنج نظریه اساسی مجزا از هم تفکیک شده که شامل تغییرپذیری گونه ها، نیای مشترک برای تمام گونه ها، جریان تدریجی تکامل، گونه زایی و انتخاب طبیعی می باشد. این نظریه از نظر زیست شناسان آنقدر دارای شواهد محکمی بوده که در حد قانون می باشد. انقلاب مولکولی هم خود تاییدی بر نظریه تکامل بود. از جمله شواهد تکامل می توان به مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک ها، ساختار ژن و مولکول ها، اندام های همولوگ، شواهد فسیلی و اندام های وستیژیال اشاره کرد. نظریه تلفیق نوین در دهه 1930 و 1940 توسط بسیاری از طبیعی دانان و ژنتیک دانان ایجاد شد و صحیح ترین جنبه های نظریه های قبلی را مورد پذیرش قرار داد. از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره کرد. واحد انتقال صفت، ژن می باشد؛ واحد انتخاب، فرد می باشد؛ واحد تکامل یابنده، گونه می باشد و جهش به عنوان واحد بنیادی نوآوری ژنتیکی مطرح شد.
