کمال نبی اللهی

با توجه به سرعت بسیار بالای تکنولوژی و ظهور پیوسته روشهای نوین تر، سریع تر و ارزان تر لازم است تا ابزارهای اندازه گیری در تمامی حوزه های علوم به روز شوند. در این پژوهش سعی شده است تا از تکنیک TDR در زمینه مانیتور نمودن رفتار توده های لغزشی، شناسایی موقعیتهای نشتی و اندازه گیری سطح آب زیرزمینی استفاده شود. در این تحقیق از تکنیک بازتاب سنجی حوزه زمان یا TDR که یکی از روشهای الکترومغناطیس کاربردی است استفاده شده است. دستگاه TDR یک پالس الکترومغناطیس به درون یک محیط ناشناس ارسال می کند و انعکاسهای آن را با انعکاسهای ناشی از یک امپدانس استاندارد مقایسه می کند. و با این مقایسه می توان به ویژگیهای محیط تحت آزمون پی برد. در این پژوهش برای دستیابی به اهداف تحقیق مطالعات میدانی و آزمایشگاهی انجام گردید. مطالعات میدانی در ساختگاه سد داریان و به موازات آن مطالعات آزمایشگاهی در آزمایشگاه علوم خاک دانشگاه کردستان انجام شدند. آزمونهای آزمایشگاهی شامل بخش عمده شناسایی موقعیتهای نشت در مصالح خاکی و بهبود دقت محاسبه موقعیتهای چندگانه نشت با استفاده از سیستم TDR بود. برای این هدف آزمونهای مختلفی انجام شد تا دقت روش TDR در نشت یابی مورد ارزیابی قرار گیرد. در مرحله اول تعداد نقاط نشتی شبیه شازی شده ( نقاط تماس سنسور TDR با آب ) به صورت تدریجی افزایش داده شد و در مرحله دوم گسترش نشت (افزایش طول تماس سنسور TDR با آب ) و اثر آن بر دقت روش TDR مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمونهای صحرایی نیز به دو بخش شناسایی تغییر شکلهای زیر سطحی و شناسایی سطح آب زیرزمینی در چاه های مشاهده ای سد داریان با TDR عمده تقسیم شدند. بررسی ها نشان داد که هرچه تعداد نقاط تماس کابل TDR با آب بیشتر باشد دقت موقعیت یابی سیستم TDR کاهش می یابد. به عیارت دیگر دقت موقعیت یابی یک نقطه نشت تحت تاثیر نقاط نشتی نزدیک تر از خود به تولید کننده پالس قرار می گیرد. همچنین در آزمون دیگری نویسندگان نشان دادند هر چه طول تماس کابل TDR با آب در نقاط نزدیکتر به یونیت TDR بیشتر باشد دقت موقعیت یابی نقاط دورتر از تولید کننده پالس با خطای ببیشتری همراه خواهد بود. برای بهبود دقت سیستم نشت یاب TDR نویسندگان با ایجاد تغییراتی در هندسه کابل دو رشته ای مورد استفاده در چند نقطه، تعدادی نقاط رفرنس ایجاد کردند به گونه ای که انعکاس مربوط به آن به آسانی