کیفیت خاک عبارتست از توانایی خاک جهت حفظ تولیدات گیاهی و حیوانی، افزایش یا نگهداری کیفیت آب و هوا و حمایت از سلامت انسان. رویکرد کمی کردن کیفیت خاک با استفاده از شاخصهای کیفیت جهت فهم بهتر اکوسیستم های خاک به طور گسترده ای به کار برده شده است. نقشهبرداری کیفیت خاک برای افزایش تولیدات زراعی و مدیریت بهتر اراضی ضروری است. در چند دهه اخیر استفاده از روشهای زمین آمار برای نقشه برداری خصوصیات خاک و بررسی تغییرات آنها توسعه پیدا کرده است منطقه مریوان در استان کردستان جزو مناطق جنگلی زاگرس میباشد که با توجه به افزایش جمعیت در چند دهه اخیر و متعاقباً افزایش نیاز به غذا مورد تهدید قرار گرفته و متاسفانه بخشهای از آن تحت کشت زراعت رفته است. هدف از این پژوهش یررسی تغییرات کیفیت خاک در منطقه مریوان استان کردستان به وسعت 20000 هکتار میباشد. بدین منظور، تعداد 124 نمونه خاک از عمق 30 - 0 سانتیمتری خاک- های منطقه مریوان استان کردستان برداشت شده و خصوصیات کربنات کلسیم، pH ، هدایت الکتریکی، کربن آلی، پایداری خاکدانه، جرم مخصوص ظاهری، ازت کل و فسفر اندازهگیری شد. مقادیر این متغیرها با استفاده از روش نمره دهی خطی در محدوده بین 0 و 1 قرار گرفتند و به صورت بدون واحد تبدیل شدند. سه تابع بیشتر بهتر )برای کربن آلی، پایداری خاکدانه، ازت کل و فسفر(، کمتر بهتر )برای کربنات کلسیم، هدایت الکتریکی و جرم مخصوص ظاهری( و حدواسط )برای pH ( جهت این نمره دهی استفاده شدند. سپس شاخص کیفیت تجمعی - وزنی ) SQIw ( محاسبه و با استفاده از روش کریجینگ معمولی نقشه آن تهیه شد. نتایج نشان داد که نوع کاربری اراضی بر روی کیفیت خاک موثر میباشد و میزان کیفیت خاک در کاربری زراعت کمتر از جنگل میباشد. نوع کاربری اراضی فاکتور مهمی میباشد که میتواند در مناطقی که تغییر کاربری اراضی از منابع طبیعی به زراعت صورت گرفته عامل فرسایش خاک باشد. محققین مختلفی نشان داده اند که عملیات زراعی منجر به کاهش کربن آلی خاک، متعاقباً اثر بر روی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی و نهایتاً کیفیت خاک میشود.
