کیومرث محمدی سمانی

گردشگری فرآیندی است که از دیرباز با شکل های مختلف خود به منظور تامین نیاز های روانی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی انسان ها وجود داشته است. یکی از شاخه های مهم و پر رونق این صنعت، گردشگری طبیعت است که در برگیرنده طیف وسیعی از فعالیت های گردشگری است که متکی به جاذبه های طبیعت است. فشار روز افزون و در برخی موارد بیش از حد انسان امروزی به تفرجگاه های فراشهری و حتی درون شهری می تواند دلیلی بر این مدعا باشد. بدیهی است در چنین شرایطی حفظ تمامیت این منابع و تضمین توسعه پایدار در آن ها و همچنین ارائه حد قابل قبولی از کیفیت تفرجی به مراجعه کنندگان، در راستای رعایت ظرفیت برد محیط امکان پذیر است. هدف از این پژوهش تعیین ظرفیت برد در منطقه جنگلی برنجگان در منطقه حفاظت شده جنگلی هلن واقع در شهرستان کیار استان چهار محال و بختیاری با استفاده از دستورالعمل ارائه شده توسط اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی است. در این راستا، تعیین ظرفیت برد این منطقه در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول با تهیه نقشه شیب، جهت، تراکم و درصد تاج پوشش در هکتار در محدوده، نقشه پهنه بندی منطقه تهیه و مساحت مناسب برای پذیرش گردشگر در محدوده تفرج متمرکز جهت تعیین ظرفیت برد فیزیکی تعیین شد. در مرحله دوم نیز با تعیین عوامل محدودکننده در منطقه و در نظر گرفتن تاثیر آن ها بر ظرفیت برد فیزیکی، ظرفیت برد واقعی منطقه در محدوده تفرج متمرکز تعیین شد. نتایج این مطالعه نشان داد مساحت مناسب جهت پذیرش گردشگر در محدوده تفرج متمرکز در تفرجگاه جنگلی برنجگان 6.1 هکتار است. پس از تعیین مساحت مناسب جهت پذیرش گردشگر، تعداد روزهای بارانی، شرایط محدودکننده بیوکلیمایی، تعداد روزهای یخبندان و فصل جفت گیری و زادآوری حیات وحش به عنوان عوامل محدودکننده در نظر گرفته و با دخالت دادن آن در میزان ظرفیت برد فیزیکی، عدد ظرفیت برد واقعی محاسبه شد و لذا ظرفیت برد فیزیکی 10457 نفر در روز، 3816857 نفر در سال و ظرفیت برد واقعی 911 نفر در روز و 112053 نفر در سال محاسبه گردید