خالد اوسطی

سیل و خشکسالی به عنوان دو روی یک سکه بیش از هر جای دنیا بر اقلیم های ناپایدار مناطق خشک و نیمه خشک سایه افکنده اند. بررسی وقایع بارش حادث شده در یک منطقه با استفاده از شاخص های مختلف هواشناسی می تواند به فهم انحرافات بارش حادث شده در یک منطقه کمک نماید. در این مطالعه پس از بررسی ایستگاههای سینوپتیک منطقه غرب و شمال غرب کشور، 7 ایستگاه باران سنجی تبریز، ارومیه و زنجان، سنندج، کرمانشاه، خرم آباد و نوژه همدان انتخاب شده و داده های بارش سالانه ثبت شده در آنها برای بدست آوردن 5 شاخص خشکسالی تجزیه وتحلیل شد. پس از انتخاب دوره آماری مشترک 45 ساله(2003-1959 میلادی)، انجام آزمون مربوط به داده های پرت و همگنی داده ها(روش جرم مضاعف)، رفع نواقص آماری داده ها از روش همبستگی و نسبت نرمال، مقادیر PNPI، RAI، نیچه، SPI و SIAP محاسبه شد. براساس نتایج این بررسی و برطبق نتایج حاصله خشکسالی با درجات مختلف در کلیه ایستگاهها بوقوع پیوسته است. براساس شاخص های PNPI ، نیچه و SPI سالهای نرمال و براساس دو شاخص RAI و SIAP، ترسالی در منطقه تداوم بیشتری داشته اند. بیشترین وقوع خشکسالی براساس شاخص PNPI مربوط به ایستگاه های کرمانشاه و تبریز(به ترتیب با فراوانی 88/28 و66/26درصد)، براساس شاخص RAI، مربوط به ایستگاه های کرمانشاه و ارومیه(به ترتیب با فراوانی 55/55 و 33/53 درصد)، براساس شاخص نیچه مربوط به ایستگاه های کرمانشاه و خرم آباد( به ترتیب با فراوانی20 و 77/17 درصد)، براساس شاخصSPI مربوط به ایستگاه خرم آباد(با فراوانی 77/17درصد)، براساس شاخصSIAP مربوط به ایستگاه های تبریز و ارومیه(به ترتیب با فراوانی 88/48 و66/46درصد) بوده است. بر اساس شاخص های PNPI، SIAP، نیچه و SPI فراگیرترین خشکسالی مربوط به سال 1990 و 1999 بوده است و بر اساس شاخص RAI سال 1993 فراگیرترین سال وقوع خشکسالی بوده است.