دریاچه زریبار به دلیل چشم اندازهای طبیعی، دارا بودن کرانه های هموار ساحلی، برخورداری از یک دیواره کوهستانی پوشیده از جنگل، آب شیرین با عمق کافی، سهولت دسترسی از نظر توان بالقوه گردشگری، تنوع بالای گونه های گیاهی و جانوری از اهمیت والایی برخوردار است. در سه دهه گذشته استفاده نادرست و بدون توجه به معیارهای زیست محیطی، فعالیت های مدیریتی تک بعدی و نامناسب، شرایط خاص اجتماعی و اقتصادی منطقه همگی این منبع خدادادی را به سوی بحرانهای مختلف زیست محیطی سوق داده اند. در این مطالعه با استناد به منابع در دسترس و انجام مطالعات پایه، مسائل عمده موجود در منطقه شناسایی و با بررسی دلایل آنها و متناسب با هر مشکل راهکارهایی ارائه شده است. نوسانات دمایی 14/4 درجه ای، یخ زدگی سطح دریاچه، دوره خشکی 5 ماهه تیر تا مهر(براساس منحنی آمبروترمیک)، بارش های سیلابی پائیزه و بهاره، انتقال پسابهای شهری و کشاورزی به دریاچه توسط آبراهه های فصلی، قدرت فرسایشی و بارگذاری بالای مواد معلق در بخش های شمال شرق دریاچه، تبدیل جنگل ها و مراتع طبیعی به دیم زارهای کم بازده، عدم رعایت ظرفیت چرایی، مدیریت ضعیف اراضی پرشیب واقع در جبهه غربی دریاچه، توسعه شتابان شهر مریوان، احداث سد در مقابل بستر خروجی دریاچه و توسعه فعالیت های دامپروری و پروار بندی در روستاهای ساحل غربی از عمده مشکلات منطقه است که فعالیت گونه های گیاهی و آبزیان، زنجیره غذایی، تعادل بوم شناختی و حیات دریاچه را در معرض تهدید قرار داده است. مهمترین مسائل مربوط به مدیریت : ساخت بند انحرافی بر روی رودخانه فصلی قزلچه سو در شمال زریبار، احداث سد انحرافی در جنوب این دریاچه، پایین آمدن سطح ایستابی و تراز سطح آب دریاچه در اثرحفر چاههای عمیق و نیمه عمیق در اطراف دریاچه و پمپاژ آب از آن می باشد. شناسایی و ممانعت از عوامل تخریب و آلودگی های دریاچه زریبار، توسعه فعالیت های سازگار با ظرفیت های زیست محیطی، مشارکت همگانی و فرهنگ سازی در بهره برداری پایدار از توان طبیعی، مدیریت یکپارچه دریاچه زریبار، تدوین برنامه پایش و ارزیابی منابع آلاینده، نظارت بر فعالیت های گردشگری، صیادی، کشاورزی و دامداری از مهمترین راهکارای این بحران اند.
