خالد اوسطی

سیستم های پایش در راستای تدوین طرح های مقابله با خشکسالی و مدیریت فعال آن، از ضروری ترین ابزار طراحی برای بررسی تغییرات مکانی و شدت خشکسالی در یک ناحیه می باشند و براساس هشدارهای این سیستم ها، زمان و نوع عملیات پیش بینی شده برای مقابله با خشکسالی فعال می شوند. بر این اساس سیستم های پایش در تدوین طرح های مقابله با خشکسالی و مدیریت آن از اهمیت زیادی برخوردار هستند که بدین منظور از شاخص های خشکسالی برای بیان کمی این پدیده استفاده می گردد. در این مطالعه پس از بررسی ایستگاههای سینوپتیک چهار استان بوشهر، فارس، هرمزگان و کرمان در منطقه جنوب کشور، 7 ایستگاه سینوپتیک بوشهر، شیراز، فسا، بندر لنگه، بندر عباس، بم و کرمان انتخاب شده و داده های بارندگی سالانه ثبت شده در آنها برای بدست آوردن پنج شاخص خشکسالی تجزیه وتحلیل شدند. پس از انتخاب دوره آماری مشترک 36 ساله(2003-1968 میلادی)، انجام آزمون مربوط به داده های پرت و همگنی داده ها(روش جرم مضاعف)، رفع نواقص آماری داده ها از روش همبستگی و نسبت نرمال، مقادیر PNPI، RAI، نیچه، Z-Score و SIAP محاسبه شد. براساس نتایج این بررسی و برطبق نتایج حاصله خشکسالی با درجات مختلف در کلیه ایستگاهها بوقوع پیوسته است. براساس شاخص های PNPI ، نیچه، Z-Score و SIAP سالهای نرمال و براساس شاخص RAI، ترسالی ضعیف و خشکسالی متوسط در منطقه تداوم بیشتری داشته اند. بیشترین وقوع خشکسالی براساس شاخص PNPI مربوط به ایستگاه های بندر لنگه و بندر عباس(هر دو با فراوانی 1/42 درصد)، براساس شاخص RAI، مربوط به ایستگاه بوشهر(با فراوانی 6/55 درصد)، براساس شاخص Z-Score مربوط به ایستگاه شیراز (به ترتیب با فراوانی2/22 درصد)، براساس شاخصSIAP مربوط به ایستگاه های فسا، بندر عباس و بم (با فراوانی 2/47 درصد)، براساس شاخص نیچه مربوط به ایستگاه شیراز(با فراوانی 7/16 درصد) بوده است. بر اساس شاخص های PNPI، RAI، SIAP و نیچه فراگیرترین خشکسالی مربوط به سال 1973 بوده است.