دستفروشی از جمله مشاغل غیررسمی می باشد که یکی از عوامل مهم به وجود آورنده آن، بیکاری و عدم رشد اقتصادی است. آنچه مشخص است وضعیت بیکاری در استان های کشور با توجه به سطح زیر ساخت های خود، متفاوت بوده است. بنابر این میزان مشاغل غیررسمی نیز با توجه به وضعیت بیکاری در استان های کشور می تواند متفاوت باشد در این راستا با توجه به شاخص بیکاری در استان کردستان مقاله حاضر درصدد است تأثیرات اجتماعی و اقتصادی دستفروشی (به عنوان بخشی از مشاغل غیررسمی) دراستان کردستان را بررسی نماید. روش به کار گرفته شده در این پژوهش تحلیلی-توصیفی بوده است که گردآوری اطلاعات هم براساس مطالعات کتابخانه ای و هم براساس روش میدانی از طریق تکمیل 220 پرسشنامه در 7 شهرستان استان کردستان (سنندج، مریوان، دهگلان، بیجار، قروه، دیواندره، بانه) صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد درآمد دستفروشان از هزینه زندگی آن ها کمتر بوده است، نوسان درآمد دستفروشان و تحت تأثیر قرارگرفتن درآمد آن ها توسط تغییرات جوی (آب و هوایی) و فصلی باعث شده است آن ها نتوانند تخصیص مناسبی از درآمد خود برای هزینه های مختلف زندگی (هزینه بیمه، هزینه سلامت، هزینه تفریح و...) داشته باشند و این مسئله با بررسی این که تنها 29.5 درصد دستفروشان دارای بیمه و فقط 12.3 درصد آن ها دارای برنامه ورزشی در طول هفته بوده اند، روشن تر می گردد. همچنین نتیجه پژوهش نشان داده است، که تنها 28.6 درصد دستفروشان وضعیت درآمدی آن ها به صورتی بوده است که بتوانند در تعطیلات کار نکنند، 47.3 درصد آن ها اجاره نشین بوده اند، وضعیت دسترسی منزل 60.9 درصد دستفروشان به بیمارستان، مدرسه، بازار نامناسب بوده است. و به طور کلی بررسی وضعیت دستفروشی علاوه بر اینکه در سطح خرد (زندگی-معیشتی دستفروشان) حائز اهمیت است بررسی و پرداختن به این پدیده در سطح کلان (مسائل به وجودآمده ناشی از دستفروشان در سطح شهر و جامعه) نیز دارای اهمیت زیاد بوده است چراکه دستفروشان با بستن پیاده رو های خیابان ها، ایجادترافیک وآلودگی، جذب مشتریان مغازه داران و کاهش سودآوری آن ها، تغییر چهره و فضای شهر، مسائل کلی تر درسطح شهر و جامعه را به وجودآورده اند. بنابراین، با توجه به مسائل زندگی-معیشتی دستفروشان و مسائل به وجود آمده در سطح شهر و جامعه ناشی از این پدیده، و همچنین بالا بودن شاخص بیکاری و عدم رشد اقتصادی مناسب، می توان تا زمان احیای کامل رشد اقتصادی با به رسمیت شناختن دستفروشان، صدورکارت مجوز دستفروشی، تعیین مکان مناسب برای آن ها مسائل این طیف از اقشار جامعه، و مسائل به وجود آمده ناشی از این پدیده (دستفروشی) در سطح شهر و جامعه را سامان داد.
