کیومرث حبیبی

امروزه فضاهای شهری ضرورتی اساسی در برنامه های توسعه شهری یافته اند که این امر حکایت از نقش این فضاها در تقویت وجهه فرهنگی - اجتماعی شهر دارد، نقش فضاهای شهری، یا به عبارتی فضایی که در آن تعاملات اجتماعی شهروندان شکل می گیرد و فرهنگ جامعه در بستر آن ارتقا می یابد، در کشور ما روز به روز در حال افول است. در طرح های توسعه شهری، مشارکت به شعاری جذاب تبدیل شده است. هسته مرکزی مفهوم مشارکت، قدرت یافتن شهروندان تاثیرگذاری بیشتر آنان بر طرح های شهری است. در این پژوهش پس از بررسی اجمالی نظریه های مشارکت، عملیاتی کردن آنها از طریق معرفی تکنیکهای رایج و روزامد در کشورهای پیشرو در امر مشارکت مورد توجه قرار گرفته شده است. مشارکت شهروندان در طرح های بهسازی و نوسازی شهری می تواند در تأمین منابع اقتصادی، کاهش هزینه خدمات، افزایش انسجام اجتماعی، کاهش آسیب ها و تنش های ناشی از زندگی شهری و رضایتمندی شهروندان مؤثر باشد. مفهوم مشارکت در ایران، به خوبی درک نشده است و بیشتر مشارکت ها بعد از تصمیم گیری و برنامه ریزی صورت گرفته اند؛ که البته بیشتر از جنبه اقتصادی و تأمین مالی و هم جهت تحت کسب تأیید اجباری ذینفعان بر برنامهریزی های تهیه شده، بوده است. در حالی حاضر مشارکت شهری رمز موفقیت نوسازی بافتهای فرسوده و همجنین یکی از معیارهای ارزیابی عملکرد نظام مدیریت شهری و شهرسازی مشارکتی است. نوسازی شهری اساساً باید توسط مردم انجام شود و دستگاه های متولی باید هدایت کننده، برنامه ریز و سازمان دهنده باشتد. محور اصلی نوسازی باید مبتنی بر مشارکت و حضور فعال مردم استوار باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی بوده است. حجم نمونه براساسی جمعیت شهرکرمانشاه حدود 2000 نفر انتخاب شده است. جمعیت 15 سال و بیشتر را به خاطر اینکه تمام گروه های سنی که با محیط شهری خیابان مدرس ارتباط داشته در نظر گرفته شده است بر این اساس با توجه بر این موضوع که سؤالات مطرح شده در پرسشنامه ها دتر دو زمینه کیفیت محیطی و مشارکت در امر ساماندهی خیابان میباشد از دوسری پرسشنامه برای توزیع استفاده اول سؤالات مربوط به کیفیت محیطی خیابان میباشد ( 320 پرسشنامه) که 200 پرسشنامه ها بین عابرین پیاده توزیع شده و 120 پرسشنامه بین مغازه داران، وسری دوم سؤالات (265 پرسشنامه) مربوط به مشارکت (مردمی سازهای و...) می باشد که پرسش نامه ها بین کسبه و