گسترش ناموزون شهرها بدون بهره گیری از توان های محیط های طبیعی، تعادل بین شهر و طبیعت را مختل نموده است .رود دره های شهری به عنوان یکی از عناصر ساختار اکولوژیکی شهرها می توانند نقش موثری در جهت ایجاد تعادل بین فضای انسان ساخت شهر و طبیعت و ارتباط انسان با طبیعت ایفاء نمایند. از جمله فرصت های جدید اقتصادی و اجتماعی و اکولوژیکی که به دلیل نیازهای جهانی امروز بشدت در حال رشد و گسترش است، صنعت گردشگری است .از همین رو، از میان فرصت های گردشگری موجود در کشور، جاذبه های طبیعی، تنوع زیستی، حیات وحش و چشم اندازهای بکر و آب و هوای مناسب، زمینه را برای توسعه طبیعت گردی، بیش از دیگر جنبه های گردشگری تقویت می کند. محدوده مورد مطالعه در این پژوهش رودخانه قشلاق شرق شهر سنندج حد فاصل ناحیه منفصل گریزه تا پل قشلاق و بافت روستاشهری قشلاق می باشد. رودخانه قشلاق که از ارتفاعات باینجوب و چرنو در شمال و مغرب حسینآباد سرچشمه میگیرد در 6 کیلومتری شرق شهر سنندج در جهت جنوبی جریان داشته و از کنار آبادی قشلاق گذشته پس از پیوستن به رودخانه سیروان به خاک عراق میریزد. این رودخانه به عنوان ساختار و استخوان بندی شهر سنندج شناخته شده که نقش بسیار مهمی در توسعه پایدار شهر سنندج می تواند داشته باشد. اما در سال های اخیر با رویکرد های سلطه محور انسان بر طبیعت و اجرای طرح های مختلف همچون احداث دیوار سنگی ، احداث جاده های کمربندی و یا دست اندازی های غیر اصولی همچون تخریب و تصرف اراضی ، ساخت و ساز های غیر مجاز و تخلیه نخاله های ساختمانی دستخوش تغییرات قرار گرفته. در این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی و از نوع توسعه ای و با هدف ساماندهی رود دره های شهری با رعایت الزامات زیست محیطی صورت گرفت پس از گردآوری اطلاعات اولیه از طریق برداشت های میدانی و توزیع پرسش نامه مسئولین و تهیه بانک اطلاعات در ابعاد SWOT شناخت محدوده رودخانه و حوزه فرادست آن صورت گرفته و با استفاده از تکنیک GIS مختلف مورد تحلیل قرار گرفت. جهت تدوین برنامه ریزی راهبردی محدوده رودخانه قشلاق پس از تدوین تحلیل شده AHP و مدل EFE و IFE چشم انداز و اهداف طرح ، محیط درونی و بیرونی در قالب ماتریس های جهت ارائه راهبرد های چهارگانه TOWS و پس از تعیین موقعیت راهبردی توسط ماتریس دکارتی، جدول محافظه کارانه بوده که راهبردهای هشت گانه )WO( تدوین گردید. حوزه برتر راهبردی در این پژوهش از نوع اولویت بندی گردیدند که اولویت اول در این راهبردها "طراحی مبتنی بر اصل QSPM با استفاده از ماتریس خلاقیت و اکولوژی از اصول اساسی پایداری منظر" انتخاب گردید. در نهایت پس از تدوین سیاست ها برنامه های عملی نیز در راستای ساماندهی و توسعه پایدار رود دره قشلاق ارائه شده که از مهمترین آن ها می توان به احداث کاربری های جاذب گردشگری همچون باغ پرندگان، موزه حیات وحش، تله سیژ، پیست دوچرخهسواری و سایر کابری های خدماتی پیرامون محور رودخانه و همچنین حفظ اراضی باغات و کشاورزی و منظر سازی پهنه های صنعتی و کارگاهی موجود اشاره کرد.
