کامران چپی

توجه به اندازه‌ی نقش هر واحدهای سنگ­ شناسی در تولید رسوب حوزه یکی از اولویت­ های مهم در مدیریت آبخیز است. یکی از روش ­های مهم برای منشأیابی رسوب روش زمین‌شیمیایی است که از آن برای تعیین منشأ فرسایش‌یافته‌‌های آبخیز سد قشلاق سنندج به‌کارگرفته‌شده است. نمونه­ های ماده‌ی فرسایش‌یافته‌ بررسی‌شده در این پژوهش واحدهای سنگ­ شناسی مختلف منبع تولید رسوب، و رسوب‌های پشت سازه ­های رسوب‌گیر بود. در کل 33 نمونه از رسوب و ماده‌ی فرسایش‌یافته‌ تهیه و در آزمایشگاه بعد از الک‌کردن با الک 62 میکرون، با دستگاه ICP بررسی شد. نُه منشأیابِ پتاسیم، کلسیم، فسفر، کربن، منیزیم، کروم، سدیم، کبالت و نیتروژن برای تعیین ترکیب بهینه از ردیاب­ ها به‌کار برده شد. با کاربرد روش ­های آماری دو مرحله‌یی تجزیه‌ی پراش و تابع تشخیص، سه عنصر کبالت، کروم و کلسیم منشأیاب­ های مناسب دانسته، و برای تعیین‌کردن منبع رسوب به­ روش گام‌به‌گام وارد معادله کرده‌شد. نتیجه نشان داد که واحد­های سنگ­ شناسی آندزیت با میان‌لایه ­هایی از پُلمه‌سنگ و لایه­ های آهک میکروفسیل­ دار به ­ترتیب با 56/91% و 30/54% بیش‌ترین سهم را در تولید ماده‌ی رسوبی آبخیز داشت.