کامران چپی

در سالهای اخیر پدیده خشکسالی باعث کاهش شدید آبهای سطحی در دشت قروه و دهگلان شده است. این امر موجب افزایش بهره برداری از منابع آبهای زیرزمینی و تشدید افت سطح ایستابی سفره های این دشت گردیده است. هدف از این پژوهش بررسی واکنش آبهای زیرزمینی دشت قروه و دهگلان نسبت به وقوع خشکسالیها و ترسالیها و نیز میزان همبستگی بین آنهاست. ابتدا مشخصه های خشکسالی هواشناسی و هیدروژئولوژیکی به ترتیب با استفاده از شاخص بارش استاندارد (SPI) و شاخص منابع آب زیرزمینی (GRI) محاسبه شد. سپس ضریب همبستگی بین شاخص SPI و GRI بدون اعماب تأخیر زمانی و با 1، 3، 6، 9، 12، 15، 18، 21، 24 و 48 ماه تأخیر محاسبه شد. نتایج نشان داد که بیشترین مقادیر ضرایب همبستگی مثبت معنی دار بین SPI-24 و GRI-48 با تأخیر 48 ماهه بوده و در 89/9 درصد از چاهها SPI با GRI با تأخیر 48 ماهه همبستگی مثبت معنی دار داشته است. بنابراین خشکسالی هیدروژئولوژیکی با تأخیر زمانی نسبت به خشکسالی هواشناسی اتفاق افتاده است. برای بررسی وجود و یا عدم وجود روند در تغییرات سطح آب زیرزمینی از آزمون من-کندال استفاده گردید. نتایج نشان داد که در سطح اطمینان 99% در طول دوره آماری مورد مطالعه، سطح تراز آب چاههای پیزومتری کاهش یافته است و متوسط کاهش تراز آب زیرزمینی در منطقه 0/82 متر در سال بود. با توجه به نقشه های پهنه بندی، بیشترین روند تغییرات سطح آب زیرزمینی مربوط به بخش مرکزی دشت است که بین 1/5 تا 2/4 متر در سال می باشد.