کامران چپی

پژوهش حاضر به منظور محاسبه نسبت تحویل رسوب کرت در مقیاس های زمانی ماهانه، سه ماهه ، شش ماهه و یک ساله انجام گرفت. سه شبکه میخ فرسایش هر یک در کنار سه تکرار از کرت های استاندارد (83/1×6/23 متر) در سه جهت شیب شمالی، غربی و شرقی در زیرحوزه آبخیز شاهد در حوزه آبخیز معرف خامسان در استان کردستان به منظور اندازه گیری فرسایش و رسوب در دوره زمانی مهر 1394 تا شهریور 1395 انتخاب شدند. هم چنین برای تهیه نقشه فرسایش و رسوب در هر یک از شبکه های میخ در سه جهت شمالی، غربی و شرقی از روش درون یابی کریجینگ با استفاده از نسخه 1/5 نرم افزار +GS استفاده شد. در مقیاس های زمانی ماهانه، سه ماهه ، شش ماهه و یکساله متوسط مقدار فرسایش به ترتیب 581/38، 733/38، 951/94 و 00/1722 و متوسط مقدار رسوب خروجی کرت به ترتیب 0/77، 1/99، 3/67 و 6/32 گرم در متر مربع اندازه گیری شد. نتایج به وضوح نشان دهنده تفاوت قابل ملاحظه در مقیاس های زمانی مختلف بود. با این حال، نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد اثر مقیاس زمانی بر متوسط تغییر ارتفاع خاک، فرسایش و نسبت تحویل رسوب د ر مقیاس های زمانی مختلف معنی دار نیست درحالی که اثر مقیاس زمانی بر مقدار رسوب خروجی کرت معنی دار (05/0P≤) تشخیص داده شد. دلیل اصلی عدم تفاوت معنی دار بین فرسایش خاک در مقیاس های زمانی مختلف واریانس زیاد بین تکرارها ناشی از چندین منبع خطا در روش میخ های فرسایش بود. اثر جهت شیب بر همه متغیر های مورد بررسی (فرسایش، رسوب و نسبت تحویل رسوب) معنی دار (05/0P≤) تشخیص داده شد. متوسط نسبت تحویل رسوب محاسبه شده در مقیاس های زمانی ماهانه، سه ماهه ، شش ماهه و یکساله به ترتیب 12/0، 27/0، 38/0 و 36/0 درصد بود که نشان دهنده اختلاف بسیار زیاد در داده های فرسایش و رسوب در دو روش میخ و کرت در همه مقیاس های زمانی مورد مطالعه است. متوسط فرسایش ویژه در دامنه های مورد بررسی با استفاده از روش میخ های فرسایش حدود 17 تن در هکتار در سال اندازه گیری شد.