سابقه و هدف: نفوذپذیری یکی از مهم ترین مؤلفه های چرخه آب است که نقش زیادی در تعیین رفتار هیدرولوژیکی خاک، میزان تولید رواناب، میزان رطوبت خاک برای رشد گیاهان طبیعی و محصولات کشاورزی دارد. تغییرات این مؤلفه تحت تأثیر فاکتورهای زیادی مانند خصوصیات بارش، خاک، نوع پوشش گیاهی، کاربری اراضی، شیب اراضی و فصل سال می باشد که لازم است در هر منطقه مشخص گردد. باتوجه به این که رفتار نقاط مختلف یک دامنه در مقابل نفوذ آب متفاوت است، هدف از این پژوهش، بررسی تغییرات نفوذپذیری آب به داخل خاک در بخش های مختلف یک دامنه شیب دار در فصول مختلف سال است. مواد و روش ها: در این پژوهش، یک دامنه شیب دار به طول تقریبی 60 متر در داخل محوطه دانشگاه کردستان انتخاب شد. سه نقطه از این دامنه شامل نقطه بالادست با شیب صفر درصد، نقطه میانی با شیب 22 درصد و نقطه پایین دست با شیب 28 درصد برای استقرار استوانه های مضاعف در نظر گرفته شد. نوع بافت خاک دامنه رسی و رسی لومی و نوع پوشش گیاهی آن مراتع تنک بود. اندازه گیری نفوذپذیری در این سه نقطه در سه فصل پاییز، زمستان و بهار با فواصل زمانی یک ماهه با استوانه مضاعف، سه بار تکرار گردید. در حین آزمایش نفوذپذیری، رطوبت اولیه خاک و رطوبت اشباع خاک با روش گراویمتریک تعیین گردید. داده های جمع آوری شده در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که شیب های مختلف تأثیری بر شدت نفوذپذیری اولیه، شدت نفوذپذیری متوسط و شدت نفوذپذیری نهایی نداشته است بدین معنی که ورود آب به داخل خاک در تمامی نقاط دامنه به صورت یکسان اتفاق می افتد. نتایج هم چنین نشان داد که شدت نفوذپذیری اولیه و شدت نفوذپذیری متوسط در فصل پاییز به صورت معنی داری بیش تر از فصول زمستان و بهار است درحالی که شدت نفوذپذیری نهایی در تمام فصول یکسان هست. بررسی های بیش تر نشان داد که هیچ گونه الگوی رفتاری خاصی از وابستگی شدت نفوذپذیری اولیه، شدت نفوذپذیری متوسط و شدت نفوذپذیری نهایی در سه نقطه دامنه و در سه فصل سال به رطوبت اولیه و اشباع خاک وجود ندارد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش می تواند این موضوع را القا نماید که نفوذپذیری در هر نقطه کاملاً وابسته به خصوصیات آن نقطه است و نمی توان مدل رفتاری خاصی از این مؤلفه را به سایر نقاط تعمیم داد؛ بنابراین لازم است که نفوذپذیری در هر نقطه اندازه گیری شود و حتی در هنگام مدل سازی باید کاملاً متوجه ویژگی های طبیعی آن نقطه بود.
