کیومرث ایراندوست

با توجه به مسئله روند فزاینده شهری شدن تمامی جوامع در آینده، توجه به سکونت گاه های روستایی برای توسعه متوازن و آمایش محیط و نیز بستر سازی شکل گیری جامعه شهری پایدار فردا بسیار ضروری و غیر قابل اجتناب است، به منظور رسیدن به بهینه ترین شیوه های مداخله و توزیع عادلانه خدمات، توجه به وضع موجود سکونت گاه ها و تعریف اولویت ها در محور های مختلف امری لازم است. نیاز به برنامه ریزی برای نواحی مختلف، هر چند هم در بالاترین سطح توسعه قرار گرفته باشند، امری لازم و ضروری است. از آنجا که توسعه مفهومی چند بعدی است که در خود، تجدید سازمان در کل نظام اجتماعی- اقتصادی را به همراه دارد، بررسی سطوح مختلف آن، و آگاهی از میزان برخورداری نواحی مختلف می تواند گامی موثر و اساسی در این تجدید سازمان و برنامه ریزی باشد. این پژوهش با استفاده از روش های اسنادی- تحلیلی انجام گرفته و رویکرد حاکم بر آن از نوع کاربردی می باشد. شاخص های مختلفی در ابعاد بهداشتی- درمانی، آموزشی، زیربنایی، تسهیلات و تاسیسات، اجتماعی- فرهنگی، ... در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است، که با استفاده از تکنیک های آماری از جمله تحلیل عاملی، تحلیل خوشه ای و تلفیق نتایج به دست آمده و تشکیل پایگاه داده سیستم اطلاعاتی جغرافیایی (GIS) به تعیین سطوح توسعه یافتگی مناطق روستایی استان کردستان در دو بازه اماری 1375 و 1385 پرداخته ایم. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در سال 1375 سکونت گاه های روستایی کامیاران، بیجار و سقز بالاترین میزان برخورداری از شاخص های توسعه، سکونت گاه های روستایی قروه، سنندج و دیواندره در سطح میانی و سکونت گاه های روستایی مریوان و بانه در پایین ترین سطح برخورداری از شاخص های توسعه قرار دارند. همچنین نشان می دهد که در سال 1385 سکونت گاه های روستایی شهرستان های بیجار، قروه و سنندج بالاترین میزان برخورداری از شاخص های توسعه، سکونت گاه های روستایی کامیاران، دیواندره و سروآباد در سطح میانی و سکونت گاه های روستایی شهرستان های مریوان، سقز و بانه در پایین ترین سطح برخورداری از شاخص های توسعه قرار دارند. سطح و سرانه زمین کشاورزی، موقعیت در ارتباط با راه های اصلی و مرکزیت، اقتصاد متمرکز شهری و موقعیت مرزی؛ ناهمواری ها و ویژگی های محیطی را می توان از عمده علل موثر بر میزان برخورداری سکونت گاه های روستایی استان کردستان نام ب